แรกมีเพลงสรรเสริญพระบารมี

Category: ต้นกำเนิด...เกิดตำนานสิ่งแรกในอดีต

Published on Friday, 13 May 2016 02:09

Written by หอจดหมายเหตุ

ก่อนสมัยรัชกาลที่ ๕ เราไม่มีทั้งเพลงสรรเสริญพระบารมีและเพลงชาติ ซึ่งเป็นธรรมเนียมของตะวันตก ในสมัยรัชกาลที่ ๔ เรารับนายร้อยเอกทหารอังกฤษตกงานจากอินเดียมาเป็นครูฝึกทหารไทย ๒ คน ครูฝึกชาวอังกฤษเลยนำเอาเพลง “God Save the Queen” อันเป็นเพลงสรรเสริญพระบารมีราชินีอังกฤษ มาให้ทหารแตรไทยหัดเป่า ใช้เป็นเพลงถวายความเคารพพระมหากษัตริย์ไทยด้วย แต่ก็ใช้เฉพาะในกองทหาร ต่อมาพระยาศรีสุนทรโวหาร (น้อย อาจารยางกูร) ได้ใช้ทำนองเพลงนี้แต่งคำร้องเป็นเพลงสรรเสริญพระบารมี ให้ชื่อว่า “เพลงจอมราชจงเจริญ” ใช้ระหว่าง ปี พ.ศ. ๒๓๙๕-๒๔๑๔ จึงถือได้ว่าเป็นเพลงสรรเสริญพระบารมีและเพลงชาติแรกของไทย

ใน ปี พ.ศ. ๒๔๑๔ พระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวเสด็จประพาสสิงคโปร์ ทางการสิงคโปร์ซึ่งอยู่ในปกครองของอังกฤษ ได้ใช้กองดุริยางค์ทหารบรรเลงเพลง “ก๊อดเซฟเดอะควีน” ถวายความเคารพ ทรงตระหนักว่าสยามจำเป็นจะต้องมีเพลงของตัวเอง จึงโปรดให้ตั้งคณะครูดนตรีไทยขึ้นเป็นที่ปรึกษา หาทำนองเพลงที่มีความเป็นไทยมาเป็นเพลงชาติแทนเพลงก๊อดเซฟเดอะควีน

คณะครูดนตรีไทยได้เลือกทำนองเพลง “บูหลันลอยเลื่อน” บทพระราชนิพนธ์ในพระบาท สมเด็จพระพุทธเลิศหล้านภาลัย ซึ่งเรียกกันว่า “เพลงพระสุบิน” มาใช้เป็นทำนอง แต่ให้เฮวุดเซน (Heutsen) ครูดนตรีในกรมทหารมหาดเล็ก ชาวฮอลันดา เรียบเรียงทำนองขึ้นใหม่ให้เป็นทางดนตรีตะวันตก ใช้ในระหว่าง ปี พ.ศ. ๒๔๑๔-๒๔๓๑

ต่อมาในปี พ.ศ. ๒๔๓๑ สมัยรัชกาลที่ ๕ เช่นกัน โปรดให้ปโยตร์สชูโรฟสกี้ (Pyotr Schurovsky) นักประพันธ์เพลงชาวรัสเซีย ประพันธ์เพลงประจำชาติขึ้นใหม่ ส่วนคำร้องเป็นของสมเด็จฯ กรมพระยานริศรานุวัดติวงศ์ ซึ่งทรงนิพนธ์ขึ้นเพื่อใช้ในพระราชพิธีลงสรงของสมเด็จพระบรมโอรสาธิราช เจ้าฟ้ามหาวชิรุณหิศ สยามมกุฎราชกุมาร ซึ่งก็คือ เพลงสรรเสริญพระบารมีในปัจจุบัน และใช้เป็นเพลงชาติ ระหว่าง ปี พ.ศ. ๒๔๓๑-๒๔๗๕ ด้วย

หลังเปลี่ยนแปลงการปกครอง เพลงนี้ใช้เป็นเพลงสรรเสริญพระบารมีโดยเฉพาะ แล้วแต่งเพลงชาติขึ้นใหม่.