การพำนักอยู่ในกรุงสยามของพระสังฆราชแห่งเบริธ และการเริ่มต้นงานเผยแพร่ศาสนา

Category: จดหมายเหตุการเดินทางพระสังฆราชแห่งเบริธประมุขมิสซัง สู่อาณาจักรโคจินจีน

Published on Monday, 19 October 2015 09:14

Written by หอจดหมายเหตุ

Hits: 1271

ยังไม่ทันที่พระสังฆราชแห่งเบริธจะมาถึงกรุงสยาม ข่าวการมาของท่านก็แพร่ออกไปในถิ่นชาวคาทอลิก ด้วยเหตุนี้เมื่อมาถึงท่านสังฆราชจึงต้องไปคารวะท่านหัวหน้าแห่งชาติโปรตุเกส ซึ่งได้ให้การต้อนรับเป็นอย่างดียิ่ง และยังเป็นธุระจัดหาที่พักให้ใกล้เคียงกับที่พักของตนอีกด้วย โดยได้แจ้งข่าวการมาถึงของท่านสังฆราชไปยังคณะบาทหลวงและนักบวชที่อยู่ในเมืองนั้น ซึ่งส่วนใหญ่พากันมาคารวะท่านสังฆราชตามธรรมเนียมของบ้านเมือง

หลังจากการเข้าเยี่ยมตามประเพณีแล้วเราก็นึกถึงแต่เรื่องการพักผ่อน ซึ่งการแวะพำนักในกรุงสยามครั้งนี้จะพักผ่อนได้ นับเป็นเวลากว่าปีมาแล้วที่พวกเราได้แต่เดินเท้า และเต็มไปด้วยความเหนื่อยล้า และจิตใจก็หมองมัว ด้วยเหตุนี้เราจึงคิดว่าจะขอตัวจากการสนทนาและหาความสันโดษ ตัวท่านสังฆราชเองได้ทำให้เราดูเป็นตัวอย่างรายแรกด้วยการขอเข้าเงียบเป็นเวลา ๑ เดือน ในช่วงเวลานี้ท่านก็ขะมักเขม่นกับการคาดคะเน และเตรียมการเกี่ยวกับงานเผยแพร่ศาสนาที่รับผิดชอบอยู่ไว้ล่วงหน้า และงานนี้ก็ใกล้ตัวท่านเข้ามาแล้ว ส่วนเรานั้นก็พากันปฏิบัติตามอย่างพระสังฆราชบ้าง ภายหลังจากได้ฟื้นฟูตนเองจากการฝึกเข้าเงียบแล้ว ความเอาใจใส่และภารกิจของเราก็คือการทุ่มเทเวลาอยู่กับการอ่าน และเรียนภาษาจีน และภาษาโคจินจีนของประเทศที่อยู่ห่างจากเราโดยใช้เวลาเดินทางเพียง ๓ สัปดาห์เท่านั้น พระเป็นเจ้าทรงดลบันดาลให้เราได้พากับชาวจีนและโคจินจีนที่เป็นคาทอลิกสองคนที่เข้าใจภาษาโปรตุเกส และอุทิศตัวช่วยสอนภาษาทั้งสองนั้นให้กับเรา

เราได้ทราบจากคาทอลิกทั้งสองว่า ในกรุงสยามมีชาวโคจินจีนอยู่มาก ซึ่งบ้างก็เป็นคาทอลิก บ้างก็บูชารูปเคารพ และบ้างก็ไม่นับถือศาสนาใดเลย จากความรู้ที่ได้รับมาดังกล่าวนี้ พระสังฆราชแห่งเบริธ จึงคิดว่าเป็นหน้าที่ที่จะต้องเริ่มต้นงานเผยแพร่ศาสนานับแต่บัดนี้ โดยให้การอบรมแก่บรรดาชาวโคจินจีนคาทอลิกที่อยู่ในความดูแลของท่าน

ด้วยเหตุนี้ หลังจากทำการสำรวจตามสมควรแล้ว ท่านก็พบว่าชาวโคจินจีนที่เป็นคาทอลิกมีประมาณ ๑๐๐ คน หลังจากนั้นเราก็พิจารณาถึงวิธีการที่จะเผยแพร่ความรู้เกี่ยวกับพระเยซูเจ้าผู้ทรงถูกตรึงกางเขน อันเป็นวิถีทางแห่งชีวิตในนิรันดรให้แก่ชาวโคจินจีนคาทอลิกเหล่านี้

ท่านสังฆราชได้แจ้งเรื่องราวไปยังหัวหน้าของคนชาตินี้ ซึ่งก็เป็นคาทอลิกให้ได้ทราบถึงจุดมุ่งหมายของท่าน อีกทั้งได้ติดต่อไปยังบุคคลอื่นที่รับจากท่าน เพื่อสนทนาเรื่องการไถ่บาปในท่ามกลางบรรยากาศที่เต็มไปด้วยความปิติยินดี และความเคารพซึ่งกันและกัน มีการตกลงกันเกี่ยวกับสถานที่ที่จะใช้ประกอบพิธีมิสซาเที่ยงคืน ท่านสังฆราชได้เทศน์เป็นภาษาโปรตุเกส ซึ่งคนส่วนใหญ่เข้าใจ ส่วนผู้ที่ไม่เข้าใจภาษาโปรตุเกสก็ให้ล่ามเป็นผู้แปลอีกครั้งหนึ่ง

การเริ่มต้นภารกิจนี้ แม้จะดูเป็นเพียงเรื่องเล็กน้อยแต่ก็ก่อให้เกิดผลที่น่าชื่นชม ซึ่งเป็นเหมือนสิ่งตอบแทนความทุกข์ยาก และงานต่างๆที่เราพยายามทำขึ้นในการเดินทางมายังกรุงสยามนี้

ในไม่ช้าเราก็ได้เห็นผลตามพระดำรัสของพระเป็นเจ้า ที่ตรัสขึ้นมาจากความรักของพระองค์ ฝูงชนชาวโคจินจีนกลุ่มเล็กๆ กลุ่มหนึ่งซึ่งรวมตัวกันขึ้นภายในเมืองต่างถิ่น ราวกับว่าเป็นเรื่องบังเอิญ ได้แสดงความศรัทธาอย่างแรงกล้า และน่าพิศวงในการรับฟังเรื่องราวต่างๆ ที่เกี่ยวข้องกับพระศาสนาและพระเป็นเจ้าจากเรา ซึ่งตามศรัทธานี้ได้มาจากความขยันหมั่นเพียรและการตรงต่อเวลาในการรับคำสั่งสอน ตามวันที่กำหนดให้ ในโบสถ์ที่เราได้จัดตั้งขึ้น

ไม่ว่าจะยากจนหรือมีกิจธุระทางการค้า ทุกคนจะหยุดงานมาฟังคำสั่งสอนจากเรา เป็นการยากสำหรับข้าพเจ้า ที่จะแสดงให้เห็นว่าเรามีความปลื้มปิติมากเพียงใด ที่ได้เห็นความพร้อมเพรียงของพวกนอกศาสนาเหล่านี้ และศรัทธาอันแรงกล้าของเราในอันที่จะปลูกฝังความมีศรัทธาให้ปรากฏขึ้นในหมู่ชนเหล่านี้ ดั่งนี้ เราก็เริ่มจะได้พบความสุขจากการอุทิศตนเพื่อศาสนาและเข้าใจว่าพวกที่พยายามจะหันเหเราไปจากภาระหน้าที่นี้ เมื่อครั้งเรายังอยู่ในฝรั่งเศสนั้นมีความหลงผิดเพียงใด และเหตุผลที่พวกเขาพยายามนำมาต่อสู้กับการตัดสินใจของเรานั้นไร้ประโยชน์ และมีรากฐานที่ไม่ดีเพียงไหน

พวกเขาได้กล่าวอ้างอุปสรรคและความยากลำบากของเส้นทางต่างๆ แต่เราก็ถึงจุดมุ่งหมายปลายทางของเราได้อย่างมีสุขภาพที่สมบูรณ์ยิ่ง

พวกเขากล่าวว่า เราทิ้งงานที่มั่นคงไปเพื่องานที่ไม่แน่นอน แต่เราก็ได้ผ่านประสบการณ์ที่เป็นไปในทางตรงกันข้ามกับคำกล่าวนั้น จากการที่ได้พบกับความสะดวกในการเผยแพร่สัจธรรมให้แก่ชาวโคจินจีนในกรุงสยาม

บางคนอาจอยากรู้ว่าเราเสนอพระคัมภีร์กับชาวโคจินจีนเหล่านี้ ด้วยวิธีใด ใช้วิธีพูดหาเหตุผลที่แยบยลและมีสำนวนโวหารสูงหรือไม่ แน่นอนล่ะ เป็นสิ่งที่ยากยิ่งที่จะใช้ตรรกวิทยาเช่นนั้น และเราก็อธิบายพระคัมภีร์โดยผ่านล่ามบ้าง ใช้ภาษาโปรตุเกสซึ่งเราเองก็รู้เพียงครึ่งๆ กลางๆ บ้าง เรื่องที่จะนำเอาโวหารสละสลวยด้านเทววิทยาที่เราฝึกฝนจากฝรั่งเศสมาใช้โดยตรงเป็นสิ่งที่เป็นไปไม่ได้ เราตกอยู่ในสภาวะจำเป็นที่ต้องหวังความศรัทธาที่เรียบง่ายเท่านั้น

คารมโวหารกลายเป็นสิ่งไร้ประโยชน์สำหรับเรา เราละทิ้งศิลปะการพูดอย่างเต็มใจ และหันไปพึ่งเพียงพระเป็นเจ้าองค์เดียวเท่านั้น เพื่อให้เข้าถึงจิตใจและทำให้ถ้อยคำที่กล่าวในนามของพระองค์เพื่อยกย่องพระเกียรติของพระองค์เป็นที่เชื่อถือ

เราได้สังเกตเห็นว่า สัจธรรมในพระศาสนาของเราซึ่งเรียบง่าย และไม่มีการปรุงแต่งนั้น  มีร่องรอยแห่งความศักดิ์สิทธิ์อยู่ในคำกล่าวนั้นอยู่แล้ว เหตุนี้เองจิตใจของพวกไร้ศาสนา ซึ่งแม้กระด้างและเต็มไปด้วยความเขลาก็ยังเกิดความรู้สึกประทับใจอย่างน่าพิศวง ถ้าพวกเขาแสดงการต่อต้าน สาเหตุมาจากความบกพร่องในการชวนเชื่อว่าสัจธรรมนั้นไม่เป็นความจริง น้อยกว่าจะมาจากการโต้แย้งอันเร้นลับของจิตใจที่ก่อเกิดขึ้นในรูปของความรู้สึกที่เลวร้ายและสับสน

อย่างไรก็ตาม ยังมีสิ่งอีกสามสิ่งที่สร้างความประทับใจให้กับพวกนอกศาสนาคือ ประการแรกเมื่อเราทำให้พวกเขาได้เข้าใจถึงการหลงอวดอ้างตนเอง ความทุกข์ยาก และจิตใจหยาบกระด้างอันเนื่องมาจากการบูชารูปเคารพ ประการที่สอง เมื่อเราทำให้พวกเขาได้รู้ถึงความศักดิ์สิทธิ์ของบทบัญญัติต่างๆ ซึ่งศาสนาคริสต์ได้ชี้แนะให้ ประการที่สาม เมื่อบรรดาบาทหลวงที่เทศนาสั่งสอนพวกเขามิได้กระทำสิ่งที่ขัดแย้งกับความศักดิ์สิทธิ์ของศาสนานั้น

ในทางตรงกันข้าม เมื่อชีวิตคำพูดและการกระทำของบาทหลวงเหล่านี้แสดงออกอย่างเที่ยง ตรงถึงความบริสุทธิ์แห่งความศักดิ์สิทธิ์และคุณธรรมอันดีงาม ซึ่งองค์พระเยซูเจ้าได้ดำรัสสั่งและแนะนำด้วยพระทัยที่เปี่ยมด้วยเมตตาและอานิสงส์อันยากจะอธิบายได้ พระองค์ก็มิได้ทรงละเลยที่จะบันดาลให้ดวงตาแห่งธรรมได้เบิกกว้างขึ้นในดวงวิญญาณของหมู่ผู้ตาบอดที่น่าสงสารนี้ เพื่อให้ได้เห็นความจริงของสรรพสิ่งต่างๆ ที่พวกเขาได้รับการบอกกล่าวมา คริสต์ศาสนาประกอบด้วยสิ่งมหัศจรรย์มากมายที่เราจะตระหนักได้ทันทีว่าเป็นผลงานของพระเป็นเจ้า เป็นการเพียงพอแล้วที่จะเปิดตาให้กว้างและเพ่งพิจารณา ถึงระบบจักรวาลเพื่อให้แน่ใจในการมีอยู่ และความยิ่งใหญ่ของผู้ที่ก่อให้เกิดจักรวาลนี้ขึ้น เมื่อดวงจิตที่ได้รับผลของอานิสงส์ พิจารณาถึงความจริงต่างๆ ที่ถูกชี้แนะโดยพระมหาไถ่ก็จะทราบว่าท่ามกลางอานิสงส์นั้นมีร่องรอยลี้ลับที่พระเป็นเจ้าทรงสร้างขึ้น ดวงจิตจะบูชาและเชื่อถือสัจธรรมเหล่านั้นจากการที่ยอมรับเช่นนี้ ดวงจิตจะรู้สึกว่าสัจธรรมดังกล่าวก่อผลอันน่ามหัศจรรย์ขึ้น ซึ่งอาจจะหาคำอธิบายได้ก็จากสาเหตุที่เหนือธรรมชาติเท่านั้น

ดังนั้นเพื่อปฏิบัติกับชาวโคจินจีนให้ได้ผล เราจึงชี้แนะข้อปฏิบัติต่างๆ ที่จำเป็นต่อมวลมนุษย์ในการที่จะยอมรับบูชา รับใช้และรักพระเป็นเจ้า พระผู้สร้างของพวกเขา เราได้แสดงให้พวกเขาเห็นถึงน้ำพระทัยเมตตากรุณาอันเปี่ยมล้น และไม่มีที่สิ้นสุดของพระองค์พระเป็นเจ้า ผู้ทรงมีความสง่างามในอันที่จะประทานความช่วยเหลือ และความรักต่อพวกเขา ต่อจากนั้นเราได้ให้ข้อคิดสั้นๆ เกี่ยวกับความศักดิ์สิทธิ์ของบทบัญญัติต่างๆ ของพระองค์ และความจำเป็นที่ต้องยึดถืออย่างถูกต้อง และศักดิ์สิทธิ์ เพื่อให้บรรลุถึงชีวิตนิรันดร หลังจากนั้นเราก็ประกาศให้พวกเขาได้รู้จักกับองค์พระเยซูคริสต์เจ้า การประสูติ พระชีวประวัติ พระอิทธิฤทธิ์และลัทธิของพระองค์ และท้ายสุดการยอมทนทุกข์ทรมาน รวมทั้งความรักอันไม่มีที่สิ้นสุด ซึ่งพระองค์ได้ทรงแสดงให้เห็นเป็นที่ประจักษ์แก่มวลมนุษย์ ต่อคนบาปและพวกนอกศาสนา โดยพระองค์ทรงพลีพระชนม์เพื่อการไถ่บาปของพวกเขา และที่สำคัญที่สุดก็เพื่อขับไล่บรรดาลัทธิบูชารูปเคารพที่ชั่วร้ายต่างๆ ซึ่งทำลายพระเกียรติคุณของพระบิดาเจ้าผู้ยิ่งใหญ่เหนือสิ่งอื่นใดทั้งปวงให้หมดไปจากโลก

ชาวโคจินจีนเหล่านี้ ได้แสดงความกระตือรือร้นให้ประจักษ์ เพื่อรับการอบรมอย่างลึกซึ้งเกี่ยวกับความเป็นจริงของสิ่งต่างๆ แม้จะอาศัยอยู่ห่างออกไป ๑ ลิเยอ พวกเขาก็สู้อุตสาห์ติดตามเรียนคำสอนเกี่ยวกับหลักคริสต์ศาสนาของเราถึง ๓ ครั้งต่อสัปดาห์ เราดำเนินงานสอนของเราได้เพียงไม่นาน มีหลายคนมาขอรับศีลล้างบาปศักดิ์สิทธิ์อย่างเปิดเผย และขออนุญาตเข้ารับการศึกษาเป็นพิเศษเกี่ยวกับประเด็นสำคัญๆ ของความเชื่อของเรา เป็นที่แน่นอนว่าถ้าเราต้องการยินยอมตามความปรารถนาอันแรงกล้าของบรรดาผู้เข้าถือศาสนาใหม่ที่เอาจริงเอาจังเหล่านี้แล้ว เราคงจะจัดพิธีศีลล้างบาปขึ้นภายใน ๒-๓ วันหลังจากให้คำสอนแก่พวกเขา แต่ทว่าเมื่อพิจารณาจากดุลพินิจหลายประการ ทำให้เราจำต้องปฏิบัติด้วยวิธีอื่นเพราะเป็นเรื่องสำคัญยิ่ง ที่ไม่ควรรับคนไม่มีศาสนาเข้าสู่พิธีศีลล้างบาป โดยง่ายดายและปราศจากความรอบคอบ

ในดินแดนแถบนี้การเตรียมการป้องกันไว้ล่วงหน้าเช่นนี้ ดูเป็นสิ่งจำเป็นยิ่งต่อเรา เนื่องจากช่องทางที่ชวนให้หันคืนไปสู่การนิยมบูชารูปเคารพและสิ่งชั่วร้ายยังคงเปิดกว้างอยู่เสมอ และพระศาสนาก็ได้รับความเสื่อมเสียอยู่มากจากการกลับกลอกของพวกที่เข้ามานับถือศาสนาเพื่อจะละทิ้งในเวลาต่อมา หรือมิฉะนั้นก็สร้างความขัดแย้งต่อความศักดิ์สิทธิ์ของศาสนาด้วยชีวิตที่เหลวแหลกโดยกลายเป็นศัตรูของศาสนา และทำให้ผู้อื่นพลอยหันเหออกไปจากศาสนาด้วยเราจะยอมรับเฉพาะคนที่เราเห็นว่าเข้าใจคำสั่งสอนได้ดี มีความปรารถนาที่จะเปลี่ยนศาสนา และมีความพากเพียรพยายามอย่างแน่วแน่เท่านั้นให้เข้าพิธีศีลล้างบาปได้ จากหลักเกณฑ์ที่เรายึดถืออยู่นี้ทำให้เราใช้เวลาพอประมาณทดสอบสามคนแรกที่เสนอตัวขอรับศีลล้างบาป คนแรกในจำนวนนี้ ชื่อว่า โยเซฟ อายุราว ๓๐ ปี เรารู้สึกได้ถึงบางสิ่งบางอย่างที่ดีในตัวของเขา หลังจากพิธีศีลล้างบาปแล้ว เขาก็ก้าวรุดหน้าไปทางด้านบุญกุศลอย่างสม่ำเสมอ อาจเป็นเพราะจากความคิดว่าเขาเป็นบุคคลแรกของงานเผยแพร่ศาสนาของเรา เขาจึงได้รับอภิสิทธิ์ต่างๆ มากมายเช่นที่ลูกคนโตโดยทั่วไปควรได้รับ

หลังจากใช้มาตรการที่รัดกุมในการเตรียมบุคคลเข้าพิธีรับศีลล้างบาป ตามที่พวกเขาร้องขอแล้วเราไม่พบอะไรที่ให้ผลประโยชน์เป็นพิเศษต่อการไถ่บาปของพวกเขา นอกจากการสอนให้พวกเขารู้จักการปฏิบัติตนที่มั่นคง ให้มีใจเลื่อมใสศรัทธาตามแบบฉบับของชาวคริสต์ ซึ่งได้แก่การสวดภาวนาด้วยวิธีต่างๆ การกระทำที่แสดงออกถึงความเคารพบูชา ความรักในพระเป็นเจ้า การรู้สึกสำนึกต่อบาปของตน หรือการเพ่งพิจารณาการกระทำที่ดีนานัปการของพระเป็นเจ้า ความรักซึ่งเราควรจะมีต่อองค์พระเยซูคริสต์ของเรา และการประพฤติปฏิบัติศีลตามที่พระองค์ได้ทรงสั่งสอนเพื่อให้มนุษย์หลุดพ้นจากมลทิน พวกเขาต่างพากันซาบซึ้งกับคำสอนด้วยความรัก และอย่างสม่ำเสมอ พวกเขากลายเป็นผู้ที่มีความศรัทธาอย่างแรงกล้า และผูกพันกับศาสนาที่ตนเพิ่งได้เข้ามาอยู่ในอ้อมกอด อีกทั้งยังมีความเข้มแข็งที่จะต่อสู้กับการถูกลัทธิบูชารูปเคารพชักชวนไปในทางที่ผิด หลังจากได้ฝึกปฏิบัติเช่นนี้อยู่ไม่นาน พวกนอกศาสนาจำนวนมากมายก็เข้ามาพบเราเพื่อบอกให้ทราบถึงความสงสัยและขอรับศีลล้างบาปมีสามีภรรยาคู่หนึ่งได้เข้ามาหาเราเช่นกันเพื่อแจ้งให้ทราบว่าทั้งสองต้องการเป็นคริสต์ ระหว่างการรอคอยสภาวะให้พร้อมที่จะได้รับหรรษทานอันพึงปรารถนายิ่งจากองค์พระเป็นเจ้า ทั้งสองได้วิงวอนให้เราตั้งชื่อลูกคนเดียวของเขา เพื่อเป็นประจักษ์พยานต่อเจตน์จำนงที่ดีและจริงใจของตน เราก็ตกลงยินยอมให้ตามข้อเสนออันสมควรนั้น ด้วยความปิติยินดีอันติดตามมาในไม่ช้าด้วยพระเมตตาของพระเป็นเจ้า ผู้ทรงช่วยเปิดดวงตาของผู้ไร้ศาสนาเป็นจำนวนมากให้สว่างขึ้น มีผู้ยื่นคำร้องเช่นเดียวกัน ต่อจากนั้นพวกเขาก็เข้ารับการอบรมสั่งสอน และได้แสดงให้เห็นประจักษ์ถึงร่องรอยของความตั้งใจที่จะเปลี่ยนศาสนา พวกเขาได้เข้าพิธีรับศีลล้างบาปด้วยรูปแบบข้อปฏิบัติเก่าของพระศาสนาในวันเสาร์ศักดิ์สิทธิ์และวันรุ่งขึ้นก็รับศีลกำลัง และศีลมหาสนิทในวันอาทิตย์ถัดไป ส่วนคนอีกหลายคน เราได้บอกปฏิเสธไป เนื่องจากเป็นผู้ที่ไม่มีความรู้เพียงพอ

สิ่งหนึ่งที่ทำให้เราได้รู้จักการดำเนินงานของพระเป็นเจ้าและการปฏิบัติเล็กๆ น้อยๆ ของมนุษย์ในการเปลี่ยนแปลงความเชื่อ ก็คือ การได้เห็นวิธีการที่พวกนอกศาสนานำมาใช้เพื่อหันมาเลื่อมใสศาสนา

เพียงแต่กล่าวอ้างถึงสัจธรรมขั้นพื้นฐานของพระศาสนา โดยไม่มีแม้แต่การทดสอบอื่นๆ บางคนก็แจ้งให้ทราบเลยว่าเขาต้องการเข้าถือศาสนา และเนื่องจากเราเองก็ไม่คุ้นเคยกับการกระทำเช่นนี้ของพระจิต (Saint Esprit) เราจึงแทบจะไม่เชื่อในสิ่งเหล่านี้ แต่เหตุการณ์ต่อมาก็มีแต่จะทำให้เรามีความเชื่อมากยิ่งขึ้นทุกทีในเรื่องนี้ นี่เป็นการไม่รู้อำนาจของพระเยซูเจ้าของเรา และสิ่งซึ่งพระองค์ได้ทรงกระทำในครั้งกระนั้น มากกว่าจะเป็นการสงสัยในประสิทธิภาพของอิทธิฤทธิ์แห่งแรงบันดาลใจของพระองค์ ในการเรียกสาวกองค์หนึ่งในหลายองค์ของพระองค์ พระองค์ทรงกล่าวเพียงว่า จงตามเรามา และยังทรงใช้คำพูดเดิมนี้พูดกับจิตใจของพวกนอกศาสนา พระองค์ตรัสกับพวกเขาอย่างลี้ลับ แต่เปี่ยมด้วยอำนาจ จงตามเรามา ซึ่งมีความหมายว่า จงละทิ้งเสียซึ่งการบูชารูปเคารพ และจงเคารพบูชาองค์พระเป็นเจ้าที่แท้จริง

จริงอยู่ที่ว่าทุกๆ คนมิได้แสดงให้เห็นถึงความเป็นผู้ว่านอนสอนง่าย และความรวดเร็วฉับพลัน หลายคนได้แสดงการคัดค้านอย่างเป็นพิธีการ อย่างไรก็ตามจากการที่ได้ติดตามรับฟังพระวาจาของพระเป็นเจ้าด้วยความหมั่นเพียร สม่ำเสมอ ความรังเกียจเดียจฉันท์ของพวกเขาก็หมดสิ้นไปได้ และยอมตนอยู่ใต้อาณัติของพระเป็นเจ้าอย่างน่าพึงพอใจ

หนึ่งในบรรดามิชชันนารีได้เห็นหญิงนอกศาสนาผู้หนึ่งซึ่งอาศัยอยู่ใกล้บ้านพัก จึงได้สอบถามดูว่าเธอเห็นชอบหรือไม่ ที่จะรับฟังคำสอนเกี่ยวกับศาสนาซึ่งมาจากองค์พระเป็นเจ้าแท้จริง และเข้านับถือคริสต์ศาสนา หญิงผู้นี้ตอบว่าเธอไม่เข้าใจดีนักว่าศาสนาของพระเป็นเจ้าแท้จริงนั้น คืออะไร แต่ถึงกระนั้น จิตใจของเธอก็ปรารถนาจะเข้านับถือศาสนานั้น และเขาคงจะได้สั่งสอนเกี่ยวกับศาสนานี้ มิชชันนารีผู้นี้ได้ให้คำแนะนำเดียวกันกับหนุ่มโคจินจีนนอกศาสนาคนหนึ่งที่เดินผ่านมา ชายหนุ่มตอบว่าไม่รู้ว่าศาสนาคริสต์คืออะไร แต่ถ้าหากต้องการชี้แนะเขาเองก็จะเข้านับถือศาสนานั้น หากคำสอนนั้นจะดูมีเหตุผลพอในสายตาของเขา มิชชันนารียอมรับข้อเสนอของเขาอย่างเต็มใจ และกำหนดเวลาสถานที่เพื่อสอนคำสอนแก่เขา หลังจากรับฟังคำสอนและปาฐกถาหลายครั้งแล้ว เขาก็ละทิ้งลัทธิบูชารูปเคารพ และเข้าพิธีรับศีลล้างบาปและได้รับการตั้งชื่อว่าลุ๊ค (Luc)

โจเซฟ ชาวคริสต์คนแรกของเราได้ให้ข้อพิสูจน์ถึงความศรัทธาแรงกล้าที่ไม่ยิ่งหย่อนไปกว่าความซื่อบริสุทธิ์ของเขา เนื่องจากอาศัยอยู่ฝั่งตรงกับแม่น้ำใหญ่ เขาต้องว่ายน้ำข้ามมาเพื่อเข้าฟังคำสอน และเมื่อเข้ารับศีลล้างบาปแล้ว เขาก็พยายามหลีกเลี่ยงการทำบาปอย่างระมัดระวัง ความลำบากใจอันยิ่งใหญ่ของเขาก็คือ การเตรียมตัวมารับการแก้บาป เนื่องจากว่าไม่มีบาปใดๆ ที่จะสารภาพ  แม้จะได้พิจารณาตนเองแล้วด้วยความเที่ยงตรงอันสมควร

ข้าพเจ้าละเว้น ที่จะไม่กล่าวถึงเหตุการณ์ในทำนองเดียวกันที่ได้เกิดขึ้นมาแล้วหลายครั้ง ซึ่งเป็นเรื่องเกี่ยวกับการสั่งสอนผู้ที่รับศีลล้างบาปไปแล้ว และที่ข้าพเจ้านำเรื่องราวเกี่ยวกับการกลับใจเปลี่ยนศาสนาของคนนอกศาสนาจำนวนเล็กน้อยเหล่านี้ มาเล่าก็เพียงเพื่อจะสดุดีพระเกียรติของพระเป็นเจ้าแต่เพียงองค์เดียว และเพื่อว่าผู้ที่เชื่อว่าการไถ่บาปของบุคคลที่ไม่ถือศาสนาคริสต์เป็นเรื่องยากลำบาก จะได้แก้ความเข้าใจผิดเสีย และยอมรับเช่นเดียวกับนักบุญฟรังซิส เซเวียร์ ว่าถ้าในดินแดนของคนนอกศาสนา คนจำนวนมากต้องล่มจมไป นั่นเป็นเพราะว่าดินแดนนั้นไม่มีนักบวชที่จะสั่งสอนให้พวกเขาเห็นถึงหนทางของการหลุดพ้นจากบาปชั่วนิรันดร อย่างไรก็ตาม สัจธรรมที่คงมั่นคือ มนุษย์ไม่อาจอวดอ้างว่าตนมีส่วนในการช่วยให้เพื่อนมนุษย์กลับใจเปลี่ยนศาสนา และที่สำคัญที่สุดก็คือ การกลับใจของคนนอกศาสนา โดยเฉพาะอย่างยิ่งกรณีของพวกที่เราได้เห็นมา  ก็เพียงเพื่อก่อให้เกิดความเลื่อมใสศรัทธาขึ้นในหมู่ผู้อ่าน ที่เป็นคริสต์ซึ่งศรัทธาต่อการขยายอาณาจักรขององค์พระเยซูเจ้าของเรา เราเป็นชาวต่างชาติในเมืองสยาม ซ้ำยังถูประสงค์ร้ายจากชาวคริสต์บางคนอีกด้วย ด้วยความจงรักภักดีในประเทศชาติจึงเป็นการยากลำบากนักที่พวกเขาจะให้การต้อนรับเรา เราไม่เข้าใจภาษาโคจินจีนเลยแม้แต่น้อย แต่เคยเรียนภาษาโปรตุเกสมาบ้าง และพอจะพูดถึงเรื่องราวความลี้ลับ และความศรัทธาในศาสนาของเราให้แก่บรรดาสัตบุรุษรุ่นแรกได้ อย่างไรก็ตามเพื่อก่อให้เกิดความไว้วางใจขึ้นในจิตใจของเรา และขับไล่ความหวาดระแวงทั้งหลายให้หมดสิ้นไป พระเป็นเจ้าก็ทรงปรารถนาจะให้มีการทดสอบการสอนหลักคริสต์ศาสนา  การสอนครั้งแรกของเราได้รับผลดีเยี่ยม และชาวโคจินจีนส่วนใหญ่ได้เข้ารับศีลล้างบาป และเป็นคริสต์ศาสนิกชน ผู้ใดที่มีความรู้ทางศาสนาไม่เพียงพอหรือลืมคำสอน ก็ให้เข้ารับฟังการสอนใหม่ และให้ทุกคนแก้บาป

จากสิ่งทั้งหมดที่กล่าวมานี้ เราสามารถสรุปผลได้ ๒ ประการ คือ ประการแรก ยังมีสิ่งดีงามต่างๆ ที่ต้องทำอีกมากมาย เพื่อการกลับใจของคนนอกศาสนาในอาณาจักรทางแถบตะวันออกที่เราถูกส่งมานี้ ประการที่สอง เพื่อจะกระทำความดีดังกล่าว ควรมีความตั้งใจดีมากกว่าการใช้พรสวรรค์ทางปัญญา ควรยึดมั่นในองค์พระเยซูเจ้ามากกว่าความสามารถในตัวของพระองค์ ควรที่เราจะต้องรุดหน้าในการทำให้คนนอกศาสนากลับใจ บรรดาผู้ที่จะถูกส่งมาเพื่อทำงานนี้ จะต้องปฏิบัติหน้าที่อย่างเต็มเปี่ยมด้วยคุณธรรมความดี พร้อมที่จะสู้ทนทรมานเพื่อพระเป็นเจ้า และมีใจแน่วแน่ที่จะอุทิศตนเพื่อการหลุดพ้นจากบาปของเพื่อนมนุษย์.

จากหนังสือจดหมายเหตุการณ์เดินทางของพระสังฆราชแห่งเบริธ
ประมุขมิสซัง สู่อาณาจักรโคจินจีน
กรมศิลปกรจัดพิมพ์ พ.ศ. ๒๕๓o