สังฆมณฑลราชบุรี อาสนวิหารแม่พระบังเกิด

Category: ประวัติ 10 อาสนวิหารในประเทศไทย

Published on Monday, 23 November 2015 02:05

Written by หอจดหมายเหตุ

Hits: 5244

สร้างวัดบางนกแขวกหลังปัจจุบัน

คณะซาเลเซียนมารับงานปกครองมิสซังราชบุรี 

ปี ค.ศ.1927 พระสงฆ์คณะซาเลเซียนได้เข้ามาปกครองมิสซังราชบุรี และตั้งศูนย์กลางอยู่ที่วัดบางนกแขวกคุณพ่อดือรังด์กับคุณพ่อนิโคลาสยังคงอยู่ช่วยพระสงฆ์คณะซาเลเซียนต่อไปอีก 1ปี ในปีค.ศ.1929 คุณพ่อทั้งสองจึงย้ายเข้าไปทำงานที่มิสซังกรุงเทพฯ ชาวเราลูกวัดบางนกแขวกจะต้องจารึกบุญคุณของพระสงฆ์คณะมิสซังต่างประเทศแห่งกรุงปารีส ไว้ในห้วงหัวใจอย่างไม่มีวันลบเลือนไปตลอดกาล เพราะว่าพระสงฆ์คณะนี้ ได้เป็นผู้นำหนทางแห่งความรอดเฝ้าสอนให้รู้จักพระเจ้า คอยปลูกฝังความเชื่อให้แก่ปู่ย่าตายายของวัดบางนกแขวกและถ่ายทอดมาสู่เราลูกหลานสมัยนี้เป็นเพราะความเสียสละและมุมานะของบรรดาคุณพ่อที่เข้ามาแพร่ธรรมรุ่นแรกๆได้วางพื้นฐานไว้ให้ นอกนั้นในด้านวัตถุ พระสงฆ์คณะนี้ได้ทุ่มเทกำลังกายกำลังใจจัดให้วัดบางนกแขวกมีทุกสิ่งทุกอย่าง ได้สร้างวัดได้หาที่ทำกินได้ปลูกสร้างสิ่งต่างๆมอบไว้เป็นอนุสรณ์ อย่างมิย่อท้อแต่ประการใด เพื่อเราชาววัดบางนกแขวก ขอให้เราชาววัดบางนกแขวกจงยึดมั่นในความเชื่อคาทอลิกและดำเนินชีวิตเป็นคริสตชนที่แท้ ตามคำสอนของบรรดาพระสงฆ์เหล่านั้น เป็นการตอบสนองพระคุณของพวกท่านเทอญ 

 

สมัยคณะซาเลเซียนปกครองสังฆมณฑลราชบุรี

พระสังฆราชเรอเน แปร์รอส  ได้รับหน้าที่ปกครองมิสซังกรุงเทพฯ ตั้งแต่ปี ค.ศ.1904 พระสังฆราชเรอเน แปร์รอส  ได้พยายามแพร่ธรรมให้ขยายไปทั่วหัวเมืองภายใต้การปกครองของพระสังฆราชเรอเนแปร์โรส โดยได้เชิญคณะนักบวชชายหญิงให้เข้ามาทำงานในประเทศไทย แต่ส่วนใหญ่เกี่ยวกับด้านการศึกษามากกว่าด้านอภิบาล เช่นคณะเจษฏาจารย์เซนต์คาเบรียล คณะอุร์สุลิน มาแตร์เดอี และคณะภคินีลับคาร์เมไลต์ ฯลฯ 

 

ในปี ค.ศ.1925 เป็นปีแห่งยูปีลี  พระสังฆราชแปร์รอสได้ยื่นเรื่องเสนอต่อกระทรวงเผยแพร่ความเชื่อ  เพื่อขอแบ่งมิสซังกรุงเทพฯออกและแบ่งให้แก่คณะนักบวชที่จะเข้ามาทำงานแพร่ธรรมมิใช่เพียงแต่ในด้านการศึกษาเปิดโรงเรียนแต่เป็นต้นในด้านอภิบาลเกี่ยวกับสัตบุรุษด้วย เมื่อพระสังฆราชเรอเน แปร์รอส ได้รับอนุญาตจากกระทรวงเผยแพร่ความเชื่อแล้ว พระสังฆราชเรอเน แปร์รอส ได้ติดต่อกับอัคราธิการของคณะซาเลเซียนที่เมืองตุริน  ประเทศอิตาลี  เพื่อขอสมาชิกคณะนักบวชซาเลเซียนให้เข้ามาทำงานในประเทศไทย และจะขอมอบมิสซังแห่งหนึ่งให้อยู่ในความปกครองของคณะด้วย คุณพ่อรินัลดีอัคราธิการคณะได้จัดส่งคุณพ่อรีกัลโดเน รองอัคราธิการ พระสังฆราชหลุยส์ มาทีอัส  ผู้ดูแลปกครองแคว้นอัสสัมประเทศอินเดีย และคุณพ่อกานาเซอี  เจ้าคณะแขวง ซาเลเซียนในประเทศจีน มาติดต่อกับพระสังฆราชแปร์รอสและดูสถานที่ที่จะรับมอบหมายให้ทำงาน ที่สุดได้ตกลงรับมอบมิสซังเพื่อทำงานแพร่ธรรมตามคำร้องของพระสังฆราชแปร์รอส 

 

พระสงฆ์ทั้งสามเดินทางไปยังเมืองมาเก๊าในประเทศจีน เพื่อแบ่งนักบวชซาเลเซียนจากเมืองนั้น มาช่วยทำงานที่ประเทศไทย เพราะเวลานั้นนักบวชยังมีจำนวนน้อย ไม่สามารถส่งมาจากยุโรปได้ คุณพ่อรีกัลโดเนได้แต่งตั้งคุณพ่อกาเยตาโน ปาซ็อตตี  เป็นหัวหน้าคณะนักบวช ที่จะต้องเดินทางเข้ามาทำงานแพร่ธรรมในประเทศไทยพร้อมกับคุณพ่อยวง กาแซตตา และสามเณรยอร์ช ใบนอตตีให้ล่วงหน้าเข้ามาจัดเตรียมสถานที่ไว้ต้อนรับก่อน

 

วันที่ 15 ตุลาคม 1927 คณะนักบวชซาเลเซียนออกเดินทางจากเมืองมาเก๊า ประเทศจีน มาถึงประเทศไทย โดยการนำของคุณพ่อรีกัลโดเนรองอัคราธิการ มีคุณพ่อกาเยตาโน ปาซ็อตตี  คุณพ่ออันโตนิโอ มาร์แตง และบรรดาสามเณรรวมกัน 16 รูป ระหว่างทางได้แวะพักที่ฮ่องกง 1 วัน แล้วเดินทางมาถึงกรุงเทพฯ วันที่ 25 ตุลาคม ค.ศ.1927 ได้พักที่มิสซังกรุงเทพฯ โดยพระสังฆราชแปร์รอสกับคุณพ่อโชแรง เหรัญญิกเป็นผู้ให้การต้อนรับ พระสังฆราชแปร์รอสได้มอบหมายให้คณะซาเลเซียนดูแลปกครอง จากจังหวัดกาญจนบุรีจรดเขตแดนมาเลเซีย ภาคใต้รวม 19 จังหวัด โดยกำหนดให้ใช้วัดบางนกแขวกเป็นศูนย์กลางเพราะเป็นวัดที่มีสัตบุรุษมากกว่าที่อื่น

 

วันที่ 26 ตุลาคม ค.ศ.1927 คณะออกเดินทางจากกรุงเทพฯ ทางเรือผ่านคลองบางหลวง แม่น้ำท่าจีน คลองบางยาง คลองแม่กลอง แล้วแล่นตามลำน้ำแม่กลองมาจนถึงวัดบางนกแขวกเวลาตีหนึ่ง มีคุณพ่อดือรังด์ เจ้าอาวาสวัดบางนกแขวกกับคุณพ่อนิโคลาสผู้เป็นปลัด และคุณพ่อยวง กาแซตตา  ครูเณรใบนอตตีคอยต้อนรับ ท่ามกลางความมืดมิด มองไม่เห็นอะไร มีตะเกียงดวงเล็กๆ คอยให้แสงสว่างพาเดินทางขึ้นไปพักที่อาคารยาวสองชั้น ชั้นล่างเป็นตึกชั้นบนเป็นไม้ ที่คุณพ่อซัลม็อง(เป่า) ได้สร้างไว้ใช้เป็นโรงพยาบาลและอาคารหลังนี้แหละที่จะเป็นศูนย์ของมิสซังใหม่ที่พระมอบให้คณะซาเลเซียนทำงานอยู่หลายปี  โดยเริ่มแรกใช้เป็นบ้านเณรของคณะก่อน 

 

วันที่ 30 ตุลาคม ค.ศ.1927 วันอาทิตย์นี้ฉลองพระคริสตราชาจัดให้มีมิสซาขับสัตบุรุษพากันมาร่วมฉลองแน่นวัด เพื่อจะมาดูบรรดาพระสงฆ์ต่างประเทศที่จะเข้ามาทำงานในมิสซังใหม่ พระสงฆ์ที่อยู่บ้านเณรบางช้างก็ได้มาร่วมมิสซาพบปะกับพระสงฆ์ที่พึ่งเดินทางมาถึงเพื่อแสดงคารวะและต้อนรับด้วย งานสำคัญของคณะซาเลเซียนในเวลานั้นก็คือเรียนภาษาไทย และอ่านเขียนหนังสือไทย คุณพ่อดือรังด์และคุณพ่อนิโคลาส ยังอยู่ประจำที่วัดบางนกแขวกต่อไป  ช่วยสอนภาษาไทยและแนะนำให้รู้จักขนบธรรมเนียมไทย  วิธีการปกครองสำหรับคนไทย ฯลฯ ทางวัดได้จ้างครูเฮ็ง  วรศิลป์ จากวัดเพลงซึ่งเป็นเณรเก่า  รู้ภาษาลาตินและภาษาฝรั่งเศสดี มาเป็นครูสอนภาษาไทยแก่บรรดาพระสงฆ์และเณรซาเลเซียนรุ่นแรก 

 

วันที่ 17 ธันวาคม ค.ศ.1927 พระสงฆ์ 4 องค์กับบราเดอร์ 2 รูป จากประเทศอิตาลี  ได้เดินทางมาถึงที่วัดบางนกแขวกเป็นชุดที่สาม มีคุณพ่อกูรตี  คุณพ่อปีนัฟโฟ  คุณพ่อเดวินเซนซี  คุณพ่อกักกาลิโอ บราเดอร์เดลลาวัลเล และบราเดอร์เดกาโน  วันที่ 2 มิถุนายน  ปี ค.ศ.1928 พระสังฆราชแปร์รอสได้มาประกอบพิธีบวชพระสงฆ์ซาเลเซียน 2 องค์  ที่วัดบางนกแขวก คือคุณพ่อแตร์ปีนกับคุณพ่อสตากุล นับเป็นงานใหญ่ยิ่งที่มีการบวชพระสงฆ์ตามบ้านนอกเป็นครั้งแรก ปรากฏว่าบรรดาสัตบุรุษต่างพากันมาร่วมพิธีกันเนืองแน่น นับเป็นเหตุการณ์ประวัติศาสตร์ครั้งหนึ่งของวัดบางนกแขวก 

 

ความสุขกับความทุกข์  ความยินดีกับความเศร้า ย่อมเป็นของคู่กัน ขณะที่ทุกคนต่างยินดีที่ได้พระสงฆ์ใหม่อีกสององค์  ไม่นานนัก ตรงกับวันที่ 6 สิงหาคม ค.ศ.1928 นั้นเอง พระสงฆ์หนุ่มซาเลเซียนองค์หนึ่ง ชาวอาร์เยนตินเข้ามาในประเทศไทย เมื่อวันที่ 17 ธันวาคม ค.ศ.1927 พระได้ยกคุณพ่อไป อยู่ในประเทศไทยเพียง 8 เดือนเท่านั้น นำความเศร้าอย่างสุดซึ้งมาสู่คณะซาเลเซียนและสัตบุรุษวัดบางนกแขวกเป็นอย่างยิ่ง พระสังฆราชแปร์รอสได้มาถวายมิสซาและทำพิธีฝังศพ ศพของคุณพ่อเดวินเซนซีฝังไว้ในวัดบางนกแขวก และยังปรากฏอยู่จนทุกวันนี้พระสังฆราชแปร์รอสได้จัดการให้สมาชิกทุกคนไปพักผ่อนที่ศรีราชาชั่วเวลาหนึ่ง เพราะการผิดอาหารและอากาศทำให้สุขภาพทรุดโทรมลงมาก 

 

วันที่ 11 ธันวาคม ค.ศ.1928 พระสงฆ์อีกสององค์พร้อมกับเณร 15 รูป และบราเดอร์สามรูปได้มาถึงวัดบางนกแขวก เพื่อทำงานแพร่ธรรมในประเทศไทย จำนวนนักบวชได้เพิ่มขึ้นมา  มีพระสงฆ์ 10 องค์  เณร 21 รูป บราเดอร์ 6 รูป ในวันสิ้นปี ค.ศ.1928 ทางคณะได้แต่งตั้งพระสงฆ์ไปประจำวัดดังนี้ คุณพ่อยวง กาแซตตา  เป็นเจ้าวัดบางนกแขวกและเป็นอธิการบ้านด้วย คุณพ่อแตร์ปินเป็นปลัดวัดบางนกแขวก  คุณพ่ออัลมาซัน  เป็นอธิการ บ้านเณร  คุณพ่อสตากูล  และคุณพ่อบอสโซ  เป็นอาจารย์ในบ้านเณร คุณพ่อมาร์แตง  เป็นเจ้าวัดวัดเพลง  คุณพ่อกูร์ตี  เจ้าวัดดอนมดตะนอย คุณพ่อปินัฟโฟ  ดูแลวัดดอนกระเบื้อง บางตาล บ้านโป่ง คุณพ่อกักกาลีโอ ดูแลวัด ท่าหว้า ท่าม่วง  นับแต่นี้บรรดาพระสงฆ์คณะซาเลเซียนจะเริ่มทำงานด้วยลำพังตนเองได้แล้ว  โอกาสฉลองวันต้นปีใหม่ของ ปี ค.ศ.1929 คุณพ่อดือรังด์และคุณพ่อนิโคลาส เจ้าอาวาสและปลัดวัดบางนกแขวก ได้อำลาคณะซาเลเซียนและบรรดาสัตบุรุษวัดบางนกแขวก  กลับไปทำงานในมิสซังกรุงเทพฯ ที่คุณพ่อสังกัดอยู่ โดยมอบวัดและทรัพย์สินทั้งหมดรวมกับบรรดาสัตบุรุษให้คณะซาเลเซียนดูแลปกครองต่อไป  โดยมิได้เอาอะไรติดตัวไปเลย  และต่อมา คุณพ่อยาโกเบ คุณพ่อเกลเมนเต คุณพ่อริชาร์ด  คุณพ่อตีมอเทว คุณพ่อเอดัวร์และคุณพ่อเบเนดิก  ซึ่งทำงานอยู่ในมิสซังราชบุรี  ก็ได้อำลากลับไปทำงานต่อที่มิสซังกรุงเทพฯหมด

 

 

 

อีกท่านหนึ่งที่คณะซาเลเซียนยังเป็นหนี้บุญคุณอยู่เสมอ คือ พระสังฆราชแปร์รอสท่านได้มอบมิสซังราช บุรี พร้อมกับข้าวของทุกอย่างให้คณะซาเลเซียนเป็นผู้ปกครอง  ในสมัยแรกๆ ท่านมาที่วัดบางนกแขวกปีละหลายๆ ครั้ง เพื่อเยี่ยมถามถึงความทุกข์สุขของสมาชิก ให้คำแนะนำในการปกครองสัตบุรุษ ในการแพร่ธรรม บางครั้งเห็นว่าสมาชิกจำนวนมากเจ็บป่วย ก็ช่วยให้ไปพักผ่อน เช่น ที่ศรีราชา ประจวบคีรีขันธ์ ฯลฯ เป็นต้น  พระสังฆราชกาเยตาโน  ปาซ็อตตี  มีความเคารพรักต่อพระสังฆราชแปร์รอสมาก เยี่ยงบิดาของท่านเอง  บางนกแขวกเป็นศูนย์กลางของคณะและมิสซังใหม่ด้วย มีบ้านเณรโดยใช้โรงพยาบาลที่คุณพ่อซัลม็อง(เป่า) ได้สร้างเมื่อ ปี ค.ศ.1917 เป็นสถานศึกษาของเณร

 

ในด้านงานอภิบาล คุณพ่อซาเลเซียนได้อบรมสัตบุรุษในเรื่องความเชื่อ และความศรัทธาได้อย่างดียิ่ง เพราะมีพระสงฆ์หลายองค์ช่วยกัน พิธีกรรมในวัด การขับร้องพิธีจารีตชวนศรัทธาจริงๆ เพราะมีเณรและบราเดอร์  รวมกับนักเรียนช่วยกันทำให้สัตบุรุษชอบมาวัดในวันอาทิตย์และวันฉลอง การสอนคำสอนคริสตังทำได้ดียิ่งเพราะมีเณรเป็นจำนวนมากช่วยกันสอนและอบรมนักเรียนในวิชาคำสอนเป็นพิเศษ ในด้านโรงเรียน ได้ปรับปรุงสถานที่ ครู การสอนและวิชาความรู้ให้ถูกต้องเหมาะสมตามกาลสมัยที่ห้องทดลองพร้อมด้วยเครื่องมือวิทยาศาสตร์ขึ้นเป็นครั้งแรก 

 

วันที่ 9 มกราคม ค.ศ.1929 พระองค์เจ้านครสวรรค์ เสนาบดีกระทรวงมหาดไทยได้เสด็จมาเยี่ยมโรงเรียนบางนกแขวก  เจ้าเมืองสมุทรสงคราม  พระญาติและนายอำเภอบางคนที หลวงอาทร คณทีการ พร้อมด้วยข้าราชการได้มาช่วยทางโรงเรียนจัดพิธีต้อนรับอย่างสมเกียรตินับเป็นงานใหญ่ นำเกียรติมาสู่วัดบางนกแขวกอย่างไม่เคยมีมาก่อนเลย เพราะบรรดาเจ้าเมืองและสมุหเทศาภิบาลใกล้เคียงได้มาร่วมกันต้อนรับเป็นการใหญ่ 

 

วันที่ 30 มิถุนายน ค.ศ.1929 สมเด็จพระสันตะปาปาปีโอที่ 11 โดยทางกระทรวงเผยแพร่ความเชื่อได้ทรงตั้งมิสซังราชบุรี เป็นมิสซังอิสระ มีเนื้อที่ 19 จังหวัดเริ่มจากจังหวัดกาญจนบุรีไปจรดจังหวัดนราธิวาส  และแต่งตั้งคุณพ่อกาเยตาโน ปาซ็อตตี  เป็นผู้ปกครองมิสซังราชบุรี คณะซาเลเซียนจึงได้ดูแลรับผิดชอบมิสซังราชบุรีโดยลำพัง คุณพ่อกาเยตาโน ปาซ็อตตี เหน็ดเหนื่อยมากในการตั้งมิสซังใหม่ ต้องคิดถึงวัดต่างๆ พระสงฆ์ที่ไปปกครองวัด คิดถึงบ้านเณร เอาใจใส่ดูแลทั้งทางด้านจิตใจและด้านวัตถุ ต้องวิ่งเต้นทำงานตลอด ไม่มีเวลาหยุดพักเลย ท่านได้ล้มเจ็บหนักที่วัดบางนกแขวก ในเดือนกรกฎาคม ปี ค.ศ.1929 ท่านได้รับศีลเจิมคนป่วยจากคุณพ่อยวง กาแซตตา และอำลาสมาชิกทุกคน ดูเหมือนไม่มีหวังที่จะรอดได้ แต่วันรุ่งขึ้นท่านกลับฟื้นและดีขึ้นจึงได้ส่งท่านเข้ารับการรักษาที่โรงพยาบาลเซ็นต์หลุยส์กรุงเทพฯ พระยังทรงพอพระทัย ให้ท่านทำงานของพระองค์ในโลกนี้อีกต่อไป ท่านได้พักรักษาที่โรงพยาบาลราวหนึ่งเดือน ก็เดินทางกลับมาทำงานที่วัดบางนกแขวกต่อไป ถัดจากนั้นราว 1 เดือน  คุณพ่อกาเยตาโน ปาซอตตี ได้เดินทางไปประเทศอิตาลี เพื่อเข้าประชุมใหญ่ของคณะ  ครั้งที่ 13 ที่กรุงตุริน และท่านได้ถือโอกาสพักผ่อนรักษาตัวด้วย มีคุณพ่อยวง กาแซตตา ทำหน้าที่แทน

 

วันที่ 3 มิถุนายน  ค.ศ.1929 สมเด็จพระสันตะปาปาปีโอที่ 11 ได้ประกาศตั้งคุณพ่อบอสโกเป็นบุญราศี ทางวัดบางนกแขวก จึงได้จัดงานฉลองใหญ่แด่บุญราศีบอสโก  ได้เชิญพระสังฆราชแปร์รอสมาเป็นประธานในการถวายมิสซามโหฬาร การประชุมยอเกียรติแด่บุญราศีด้วย วันที่ 7 สิงหาคม ค.ศ.1929 ปี ค.ศ.1929 ได้ผ่านไปด้วยความทุกข์และความสุขระคนกัน แต่ทั้งในด้านศาสนาอาศัยวัด ทั้งในด้านการศึกษาอาศัยโรงเรียน นั้นกิจการทั้ง 2 ได้เจริญก้าวหน้าอย่างรวดเร็วน่าพิศวงมาก ทั้งนี้ก็เพราะกิจการแทบทุกอย่างมารวมอยู่ที่จุดเดียวคือ ตัววัดบางนกแขวก 

 

วันที่ 14 มกราคม ค.ศ.1930 มีพระสงฆ์องค์หนึ่ง พร้อมกับเณร 10 รูป บราเดอร์ 4 รูป ได้เดินทางจากประเทศอิตาลีมาถึงวัดบางนกแขวก เพื่อทำการแพร่ธรรมในมิสซังราชบุรี  วันที่ 16 กุมภาพันธ์ ค.ศ.1930 เริ่มตั้งบ้านเณรเล็กพื้นเมือง มีเด็กเณรสองคนใช้บ้านริมแม่น้ำหน้าวัด ที่ทางวัดได้ซื้อจากกำนันฮัวใช้ ชัยเจริญ  เป็นบ้านเณร ใช้เป็นห้องเรียน ห้องนอน และมารับอาหารที่บ้านพ่อเจ้าวัด คุณพ่อแตร์ปินและครูเณรการ์โล กาแซตตา เป็นผู้ดูแลถึงวันที่ 20 มีนาคม ค.ศ.1930 มีเด็กมาเพิ่มจำนวนเณรอีก 6 คน รวมเป็น 8 คน

 

วันที่ 6 เมษายน ค.ศ.1930 คุณพ่อกาเยตาโน ปาซ็อตตี กลับมาถึงประเทศไทยพร้อมกับคุณพ่อตอร์กวิส ผู้ตรวจงานของคณะ หลังจากได้ไปประชุมที่อิตาลี และพักผ่อนเป็นเวลาเกือบหนึ่งปี และในปีนี้ทางโรงเรียนได้เริ่มเปิดชั้นมัธยมปีที่ 1 เป็นครั้งแรก แต่ก่อนเรียนกันถึงแค่ชั้นประถมปีที่ 4 เท่านั้น พวกเณรก็เริ่มเรียนชั้นมัธยมปีที่ 1 พร้อมกับนักเรียนนอกที่สมัครเรียนประมาณ 20 คน โดยใช้โรงพยาบาลที่คุณพ่อซัลม็อง (เป่า) สร้างไว้นั้น ชั้นล่างเป็นห้องเรียนมัธยม ชั้นบนเป็นบ้านเณรซาเลเซียน การศึกษาได้เจริญก้าวหน้ามาก เจ้าเมืองสมุทรสงคราม และนายอำเภอบางคนที่เคยมาเยี่ยมโรงเรียนบ่อยๆ ทางมิสซังได้มีผู้ช่วยที่เป็นกำลังสำคัญคือ คุณพ่อเลาแรนเต คุณพ่อได้รับศีลบวชที่วัดเณรบางช้าง เมื่อวันที่ 8 พฤศจิกายน ค.ศ.1931 จากพระสังฆราชแปร์รอสได้สมัครอยู่ช่วยทำงานที่วัดบางนกแขวก เป็นเวลา 1 ปี แล้วได้รับแต่งตั้งให้เป็นเจ้าวัดดอนกระเบื้อง

 

วันที่ 14 พฤศจิกายน ค.ศ.1931 ได้มีเหตุการณ์สำคัญสำหรับมิสซังราชบุรี และวัดบางนกแขวก คือ ภคินีคณะธิดาแม่พระซาเลเซียน 6 รูป ได้เดินทางมาถึงวัดบางนกแขวก เพื่อทำงานแพร่ธรรมในมิสซังราชบุรี หลังจากได้เรียนรู้ภาษาไทยบ้างแล้ว ก็เริ่มงานดูแลโรงเรียนช่วยให้การศึกษาฝ่ายหญิงก้าวหน้าทัดเทียมโรงเรียนชาย ดูแลเลี้ยงเด็กกำพร้าและช่วยรักษาพยาบาลคนเจ็บป่วย 

 

ขึ้นวันที่ 8 ธันวาคม ค.ศ.1931 เวลาบ่าย 15.00 น. มีการแห่แม่พระทางเรือเป็นครั้งแรกในประวัติศาสตร์ของวัดบางนกแขวก นำหน้าขบวนด้วยเรือ มีรูปกางเขนใหญ่ ถัดมามีเรือประดิษฐานรูปแม่พระ สูงตระหง่านสง่าแล้วเรือของสัตบุรุษวัดต่างๆ ตกแต่งกันอย่างงดงามขบวนแห่เริ่มออกจากหน้าวัดบางนกแขวก แล่นอย่างเชื่องช้าลงไปถึงหน้าอำเภอบางคนที แล้วกลับขึ้นมาจนมาถึงสี่หมื่น ในตอนกลางคืนมีการจุดดอกไม้ไฟ ที่น่าสนใจที่สุดคือดอกไม้ไฟที่รูปแม่พระตั้งอยู่บนแพไม้กลางแม่น้ำ มองเห็นได้ชัดและงดงามมาก จบการฉลองด้วยการจุดดอกไม้ไฟ

 

วันที่ 17 มกราคม ค.ศ.1932 พระสังฆราชแปร์รอสได้มาประกอบพิธีบวชพระสงฆ์ใหม่สิบองค์ที่วัดบางนกแขวก และพระสงฆ์องค์หนึ่ง คือคุณพ่อ ซาวีโอ มนตรี สมัครทำงานในมิสซังราชบุรี ได้รับแต่งตั้งให้เป็นปลัดวัดบางนกแขวก 1 ปี แล้วได้รับแต่งตั้งให้เป็นเจ้าวัดแม่กลองในปีต่อมา ทางวัดได้ขอตั้งเป็นโรงเรียนราษฎร์ ชื่อ ดรุณานุเคราะห์ รับเด็กชั้นมัธยมชายและหญิง ได้รับอนุญาตเมื่อวันที่ 1 กันยายน ค.ศ.1933 วันที่ 1 กรกฎาคม ค.ศ.1933 เป็นวันสำคัญยิ่งของมิสซัง เณรที่ได้เข้ามาทำงานชุดแรกได้รับศีลบวชเป็นพระสงฆ์จากพระสังฆราชแปร์รอสที่วัดเพลง มี 6 องค์ คือคุณพ่ออัลแปร์ตี คุณพ่อใบนอตตี คุณพ่อกาแซตตา คุณพ่อบอเอตตี คุณพ่อการ์นีนี คุณพ่อรูแซดดู ซึ่งได้เป็นกำลังใหญ่ยิ่งในการทำงานของมิสซังราชบุรี ให้เจริญกว้างขวางยิ่งขึ้น

 

วันที่ 6 มีนาคม ค.ศ.1933 ได้เริ่มซ่อมวัดบางนกแขวกทางด้านซ้ายมือ เพราะกำแพงแตก ทรุดมาก เถ้าแก่หงส์ นายช่างจากกรุงเทพฯ รับทำงาน คนงานเป็นสัตบุรุษที่ยินดีสละเวลามาช่วยวัด พร้อมกับคนงานของนายช่างได้ทำกำแพงวัดด้านซ้ายและพื้นวัดใหม่ โดยรื้อของเก่าออกระหว่างทำงานซ่อมพื้น ในวันอาทิตย์มีมิสซาที่วัดในและที่วัดใหญ่ด้วย เพื่อให้ความสะดวกแก่สัตบุรุษ เพราะที่ในวัดใหญ่มีน้อย เกะกะด้านต้นเสาและกระดาน การซ่อมวัดเสร็จเรียบร้อยในวันที่ 1 กันยายน ค.ศ.1933 และจัดเตรียมฉลองวัดอย่างสง่า  โอกาสซ่อมวัดใหม่ระหว่าง ตรีวาร คุณพ่อริชาร์ด ได้มาเทศน์เตรียมใจสัตบุรุษตลอดสามวัน  มีการเดินรูปสิบสี่ภาค และอวยพรศีลมหาสนิทตลอดสามวัน 

 

วันที่ 8 กันยายน ค.ศ.1933 ฉลองวัดบางนกแขวกสง่าครึกครื้นมากกว่าทุกปี เพราะซ่อมวัดใหม่อย่างสวยงาม มีพระสงฆ์เก่าที่เคยอยู่ประจำวัดบางนกแขวกมาร่วมฉลองด้วยหลายองค์ อาทิเช่น คุณพ่อฟิลิป คุณพ่อนิโคลาส คุณพ่อเฮนรี่ ฯลฯ นอกจากซ่อมวัดแล้วก็ได้ปรับปรุงถนนหน้าวัดให้สูงขึ้น และจัดปูกระเบื้องอย่างเรียบร้อยน่าดู และดินที่ขุดขึ้นมาจากการซ่อมวัด ก็ใช้ถมสนามหน้าวัดให้สูงและเรียบร้อย นักเรียนใช้วิ่งเล่นได้สะดวก 

 

วันที่ 1 เมษายน ค.ศ.1934 ฉลองปาสกา สมเด็จพระสันตะปาปาปิโอที่ 11 ได้ประกาศแต่งตั้งบุญราศี  ยวง บอสโก เป็นนักบุญ โอกาสนั้นพระเจ้าแผ่นดินรัชกาลที่ 7 พระปกเกล้าเจ้าอยู่หัวพร้อมกับพระราชินีรำไพพรรณี ได้เสด็จร่วมพิธีฉลอง ณ วิหารนักบุญเปโตร ที่กรุงโรม ด้วย เป็นการฉลองมโหฬาร เพราะเป็นวันฉลองปาสกาด้วย

 

วันที่ 24 พฤษภาคม ค.ศ.1934 พระสันตะปาปาปิโอที่ 11 ทางกระทรวงเผยแพร่พระศาสนาได้แต่งตั้ง คุณพ่อกาเยตาโน ปาซ็อตตี เป็นสังฆรักษ์ผู้ปกครองมิสซังราชบุรีโดยสิทธิ์ขาด ปีการศึกษา ค.ศ.1934ทางโรงเรียนราษฎร์ดรุณานุเคราะห์ได้ขอจัดตั้งประโยคครูมูลขึ้นทางกระทรวงศึกษาธิการอนุญาตให้จัดตั้งได้ จึงได้มีการศึกษาฝึกหัดครูเป็นปีแรก มีนักเรียนนอก สามเณรไทยและสามเณรฝรั่งเข้าเรียนรวมทั้งหมด 21 คน สิ้นปีได้ไปสอบที่จังหวัดสมุทรสงคราม และสอบไล่ทุกคน ทางบางนกแขวกได้จ่ายครูฆราวาสไปช่วยสอนที่โรงเรียนตามวัดต่างๆ เป็นต้น ที่บางนกแขวก บ้านโป่ง บางตาล ท่าม่วงฯลฯ เป็นงานชิ้นสำคัญ ช่วยเตรียมครู สำหรับมิสซัง โรงเรียนฝึกหัดครู  ดำเนินไปได้ 3 ปี เท่านั้นก็ต้องล้มเลิก เพราะรัฐบาลไม่อนุญาตให้โรงเรียนราษฎร์เปิดสอนวิชาครูมูลอีกต่อไป รัฐบาลจะจัดการโรงเรียนฝึกหัดครูแต่ผู้เดียว 

 

วันที่ 14 ตุลาคม ค.ศ.1934 มีงานฉลองมโหฬาร ที่วัดบางนกแขวก คือ ฉลองนักบุญ ยวง บอสโก เป็นครั้งแรก หลังจากได้รับสถาปนาเป็นนักบุญ เมื่อวันที่ 1 เมษายน ค.ศ.1934 พระสังฆรักษ์กาเยตาโน ปาซ็อตตี ถวายมิสซาปอนตีฟิกัลป์ เป็นครั้งแรก หลังจากได้รับแต่งตั้งเป็นพระสังฆรักษ์ เมื่อวันที่ 24 พฤษภาคม ค.ศ.1934 มีพิธีสวมเสื้อหล่อของเณรไทย 8 รูป ที่เข้ารับการอบรมในบ้านเณรของมิสซังราชบุรีในชุดแรกๆ และเหลือเพียง 2 องค์ ที่ได้บรรลุขั้นเป็นพระสงฆ์ คือ คุณพ่อสนิท ลุลิตานนท์ และ คุณพ่อสนม วีระกานนท์

 

วันที่ 8 ธันวาคม ค.ศ.1934 ได้จัดงานฉลองแม่พระนิรมลอย่างสง่ากว่าทุกปี นอกจากพิธีในวัดแล้วมีการแข่งขันคำสอนของนักเรียนทุกชั้นต่อหน้าสัตบุรุษที่เข้าฟังและชมการแข่งขันของบุตรหลานของตน จบการแข่งขันคำสอนแล้วมีการแจกรางวัลแก่ผู้ชนะเลิศที่สองที่สามตามลำดับ โอกาสนี้พระสงฆ์และสามเณรแห่งมิสซังกรุงเทพฯ  ถือโอกาสอำลาบรรดาพระสงฆ์ สัตบุรุษวัดบางนกแขวกด้วย เพราะจะย้ายบ้านเณรไปตั้งที่ศรีราชา

 

วันที่ 24 ธันวาคม ค.ศ.1934 เวลา 06.00 น. เรือเดินทะเลลำใหญ่สองลำได้บรรทุกของ และนำเณรของ มิสซังกรุงเทพฯ ออกจากบ้านเณรบางช้าง เดินทางทะเลไปถึงบ้านเณรใหญ่ที่ศรีราชา ส่วนบ้านเณรบางช้างนั้นทางมิสซังราชบุรีก็ได้รับมาเป็นบ้านเณรของมิสซังราชบุรีต่อไป และต่อไปนี้จะเรียกชื่อใหม่ว่า บ้านเณรบางนกแขวก มิใช่บ้านเณรบางช้าง และชื่อตำบลก็เรียกว่า ตำบลบางยี่รงค์ มิใช่ตำบลบางช้างต่อไปอีกแล้ว 

 

เริ่มปีการศึกษา ค.ศ.1935 วันที่ 17 พฤษภาคม บรรดาเณรซาเลเซียนข้ามไปอยู่ในบ้านเณรใหม่ คือบ้านเณรบางช้างเดิม ส่วนเณรไทยพื้นเมือง ก็อาศัยในบ้านเณรซาเลเซียนเดิม คือชั้นบนเป็นบ้านเณร ชั้นล่างเป็นโรงเรียนดรุณานุเคราะห์ ปีนี้มีเณรพื้นเมือง 37 คน คณะซิสเตอร์ธิดาแม่พระที่เข้าทำงานในมิสซังราชบุรีเมื่อปี ค.ศ.1931 และตั้งศูนย์กลางอยู่ที่วัดบางนกแขวก รับหน้าที่ดูแลอบรมให้การศึกษาแก่เด็กนักเรียนหญิง ทั้งในโรงเรียนประชาบาลบางนกแขวกฝ่ายประถม และโรงเรียนดรุณานุเคราะห์ฝ่ายมัธยมให้เจริญก้าวหน้าอย่างน่าปลื้มใจ นอกจากงานทางโรงเรียนแล้ว ยังรับหน้าที่เลี้ยงดูเด็กกำพร้า ช่วยรักษาพยาบาลคนป่วยตลอดมา  ในปี ค.ศ.1937 ได้ย้ายสำนักงานไปตั้งที่โรงเรียนนารีวุฒิ บ้านโป่ง  แต่ยังมีซิสเตอร์ที่อยู่ประจำทำงานต่อไปอีก  ช่วยเหลืองานทั้งทางโรงเรียนและทางวัดด้วย 

 

ในปี ค.ศ.1936 นี้ มิสซังราชบุรีได้รับพรพิเศษจากพระ คือ คณะชีลับกาปูชิน ได้ยินดีเข้ามาตั้งอาราม  ในมิสซังราชบุรี เพื่อช่วยมิสซังด้วยการทรมานตัวและการสวดภาวนา ซิสเตอร์คณะนี้ได้มาพักเรียนภาษาไทยอยู่ที่บางนกแขวกเป็นเวลา 6 เดือนแล้วได้เข้าไปประจำอยู่ที่อารามที่สร้างเตรียมไว้ที่วัดบ้านโป่ง และอยู่มาจนกระทั่งบัดนี้จำนวนสมาชิกได้เพิ่มขึ้น จนสามารถแยกอาราม มีทั้งหมด 6 อาราม

 

วันที่ 30 พฤษภาคม ค.ศ.1937 ฉลองพระคริสตกายา นับเป็นวันสำคัญยิ่งวันหนึ่งของวัดบางนกแขวก ในวันนั้นพระสังฆรักษ์ กาเยตาโน ปาซ็อตตี ได้ประกอบพิธีสวมเสื้อหล่อให้แก่เณร 7 รูป ของบ้านเณรพื้นเมือง ซึ่งได้ตั้งขึ้นตั้งแต่ ปี ค.ศ.1930 นับเป็นความก้าวหน้าของบ้านเณรประจำมิสซังราชบุรีก้าวหนึ่งและในจำนวน 7 รูป ที่รับพิธีสวมเสื้อหล่อในครั้งนั้น ซึ่งเป็นเณรชุดแรกของบ้านเณรพื้นเมืองประจำมิสซังราชบุรีได้บรรลุสมณศักดิ์เป็นพระ สงฆ์ 3 องค์ คือคุณพ่อไกรศรี  ทัพศาสตร์ คุณพ่อสมกิจ  นันทวิสุทธิ์ และคุณพ่อชุนเอ็ง ก๊กเครือ

 

ปี ค.ศ.1937 มิสซังราชบุรียังได้รับพรของพระอีกอย่างหนึ่ง คือคณะพระภคินีสงเคราะห์ประจำมิสซังราชบุรีได้มีกำเนิดขึ้นที่ บ้านบางนกแขวก คุณพ่อการ์โล เดลลาตอร์เร เป็นผู้ริเริ่มตั้งพระสังฆรักษ์กาเยตาโน ปาซ็อตตี ได้รับรองอุปการะให้เป็นคณะนักบวชของมิสซังราชบุรี โดยให้ซิสเตอร์ธิดาแม่พระเป็นผู้อบรมสมาชิกคณะนี้ได้ตั้งสำนักอยู่ที่วัดบางนกแขวก จนถึงปี ค.ศ.1955 ได้ย้ายศูนย์กลางของคณะไปตั้งอยู่ที่โรงเรียนนารีวิทยา ราชบุรี

 

ตั้งแต่ปี ค.ศ.1928 ถึงปี ค.ศ.1938 คุณพ่อยวง กาแซตตา เป็นพ่อเจ้าวัดบางนกแขวก อธิการของคณะ ซาเลเซียน  อธิการบ้านเณรใหญ่ซาเลเซียน อธิการบ้านเณรเล็กพื้นเมือง อาจารย์สอนเทวศาสตร์ และปรัชญาศาสตร์ในบ้านเณร เป็นที่ปรึกษาของพระสังฆรักษ์กาเยตาโน ปาซ็อตตี ในการบริหารงานของวัดและมิสซังให้เจริญก้าวหน้า ในปี ค.ศ.1928 คุณพ่อได้เป็นเจ้าคณะแขวงซาเลเซียนแห่งประเทศไทย 9 ปี เป็นพ่อเจ้าวัด วัดเพลง 2 ปี เหรัญญิกของคณะซาเลเซียน 10 ปี และเป็นอธิการโรงเรียนสารสิทธิ์พิทยาลัย บ้านโป่ง 3 ปี  คุณพ่อป่วย ได้เดินทางไปประเทศอิตาลีเพื่อรักษาตัว พระได้ยกคุณพ่อไป ในวันที่ 29 พฤศจิกายน ค.ศ.1961 หลังจากได้ไปถึงประเทศอิตาลีได้ไม่กี่เดือน คุณพ่อได้ตรากตรำทำงานในประเทศไทยตลอด 34 ปี ด้วยความลำบากยากยิ่ง เนื่องจากตั้งมิสซังใหม่ และได้ทำความเจริญแก่มิสซังราชบุรีมิใช่น้อย คำนวณอายุได้ 62 ปี

 

ปี ค.ศ.1938 คุณพ่อมารีอาโน บาร์เบโร เข้ารับตำแหน่งพ่อเจ้าวัดบางนกแขวกแทนคุณพ่อยวง  กาแซตตา ในปีนี้ เหตุการณ์ทางวัดบางนกแขวกไม่สู้ราบรื่นนักทางรัฐบาล ได้ออกกฎหมายให้ล้มเลิกโรงเรียนประชาบาลแผนกประชาชน จัดตั้งเสียให้มีเฉพาะโรงเรียนราษฎร์เป็นของเอกชนได้ ฉะนั้นโรงเรียนประชาบาลประจำตำบลของตนก่อน  แล้วจึงขอย้ายมาเข้าโรงเรียนราษฎร์ดรุณานุเคราะห์ แต่กว่าจะขอได้ก็เป็นเวลาแรมปี คุณพ่อบาร์เบโร ดำรงตำแหน่งเจ้าวัดวัดบางนกแขวกอยู่ 2 ปี ในสมัยแห่งความยุ่งยากพระสงฆ์ต้องคอยรวบรวมเด็กมาเรียนคำสอนในวันพระ ซึ่งเป็นวันหยุดของโรงเรียนประชาบาล และต้องสอนคำสอนที่บ้านของผู้ใหญ่บ้าน สำหรับเด็กที่อยู่ห่างไกลวัด เด็กเสื่อมความเชื่อ ความศรัทธา เพราะมีโอกาสรับการอบรมคำสอนทางศาสนาน้อยเต็มที 

 

ปี ค.ศ.1939 วันที่ 18 มีนาคม เป็นวันสำคัญของสังฆมณฑลราชบุรีอีกวันหนึ่งพระสังฆราชแปร์รอส ได้ประกอบพิธีบวชพระสงฆ์ใหม่ที่วัดบ้านเณรบางนกแขวก คือ คุณพ่อคาเร็ตโต (ซึ่งภายหลังได้เป็นพระสังฆราชประมุขมิสซังราชบุรี) คุณพ่อฟรีเยรีโอ  คุณพ่อเกรสปี  คุณพ่อมาเน  คุณพ่ออันเยโล  คุณพ่อเปตี  คุณพ่ออุลลีอานา คุณพ่อวิตาลี พระสงฆ์ใหม่เหล่านี้ได้แยกย้ายไปช่วยทำงานวัด ตามโรงเรียนและในบ้านเณรช่วยมิสซังให้ก้าวหน้ารวดเร็วยิ่งขึ้น 

 

ในปี ค.ศ.1940 คุณพ่อใบนอตตีย้ายจากวัดเพลงมาเป็นเจ้าวัดบางนกแขวก คุณพ่อใบนอตตี ต้องรับภาระหนักตั้งแต่วันแรก เพราะโรงเรียนประชาบาลต้องล้มเลิกตั้งแต่ปี ค.ศ.1938 บัดนี้ก็ยังโอนเด็กนักเรียนมาเข้าโรงเรียนราษฎร์ดรุณานุเคราะห์ยังไม่ได้ นักเรียนมัธยมมีจำนวนน้อย จนต้องยุบชั้นมัธยมปีที่ 4-5-6 เสีย มีแต่ชั้นมัธยมปีที่ 1-2-3 เท่านั้น เด็กนักเรียนมีโอกาสเรียนคำสอนเฉพาะวันพระเท่านั้น วันอาทิตย์ก็ไม่ได้ฟังมิสซา เพราะต้องไปเรียน และปีนี้เองคดีพิพาทระหว่างไทยกับอินโดจีน เรื่องกิจกรรมทางศาสนายิ่งเข้าที่คับขันขึ้นทุกวัน คุณพ่อก็ต้องความ พากเพียรและใช้ความเฉลียวฉลาดความสามารถทุกอย่างเพื่อให้วิกฤติการณ์ผ่านไปอย่างราบรื่น 

 

วันที่ 28 กันยายน ค.ศ.1940 พระสังฆราชแปร์รอสได้มาประกอบพิธีโปรดศีลบวชแก่พระสงฆ์ใหม่ คือ  คุณพ่อเยลลีชี คุณพ่อออตตอลีนา คุณพ่อโป่งกีโอเน คุณพ่อโปรเวรา คุณพ่อวันแดร์ฟอร์ตและดีอาโกโน อีกสามองค์ มาถึงวันที่ 9 ธันวาคม ค.ศ.1940 พระสังฆราชแปร์รอสได้โปรดศีลบวชแก่พระสงฆ์ใหม่ คือ คุณพ่ออันเดรโอนี  คุณพ่อบุสตี คุณพ่อฟอลีอัตตี ที่วัดบ้านโป่งที่ต้องโปรดศีลบวชเร็วก่อนที่จะเรียนจบสิ้นปี ก็เพราะเหตุการณ์ ตึงเครียดขึ้นทุกวันพระสังฆราชพระสงฆ์ต่างด้าวถูกจำกัดที่อยู่หรือไม่ก็ต้องออกไปนอกประเทศ ปี ค.ศ.1940 ผ่านไปด้วยความลำบากทั่วไปทั้งประเทศเพราะกรณีพิพาทไทยกับอินโดจีนการศึกษาและด้านศาสนาไม่ราบรื่นเลย 

 

ปี ค.ศ.1941 มรสุมแห่งความยุ่งยากยังแพร่สะพัดไปทั่ว  พระสังฆรักษ์กาเยตาโน ปาซ็อตตี ได้รับแต่งตั้งเป็นพระสังฆราช ได้รับอภิเษกจากพระสังฆราชแปร์รอส ที่วัดอารามคาร์แมล กรุงเทพฯ เมื่อวันที่ 24 มิถุนายน 1941 อย่างเงียบๆ เพราะอยู่ในเวลาคับขัน พระสังฆราชกาเยตาโน ปาซ็อตตี ได้รับมอบหมายให้ปกครองดูแลมิสซัง  ทั่วประเทศไทย เนื่องด้วยพระสังฆราชมิสซังกรุงเทพฯ และภาคอีสานไม่สามารถปฏิบัติหน้าที่ได้เพราะเหตุการณ์บ้านเมืองเข้าที่คับขันมาก  ในปี ค.ศ.1941 โรงเรียนดรุณานุเคราะห์  ซึ่งได้รับทั้งนักเรียนชายและนักเรียนหญิงแต่แยกกันเรียน นักเรียนหญิงได้แยกออกไปตั้งเป็นโรงเรียนต่างหาก ชื่อ “โรงเรียนนารีวัฒนา” ทั้งนี้อาศัยการจัดการของคุณพ่อใบนอตตี

 

ในปี ค.ศ.1941 นี้ด้วย คณะซาเลเซียนได้ย้ายไปเรียนเทวศาสตร์ที่ประเทศจีน เนื่องด้วยเหตุการณ์ปั่นป่วนมาก ไม่ปลอดภัยแก่เณรต่างด้าว ในการศึกษาสามเณรพื้นเมืองจากวัดบางนกแขวก ได้ข้ามไปอยู่ที่บ้านเณร  ซาเลเซียนแทน ปีนี้เณรของมิสซังกรุงเทพฯ และภาคอีสานได้อพยพมาเรียนที่บ้านเณรบางนกแขวก เพราะบ้านเณรทั้งสองแห่งนี้ต้องปิด พระสังฆราชกาเยตาโน ปาซ็อตตี ยินดีต้อนรับเณรมิสซังอื่นมาร่วมเรียนด้วย ในฐานะที่ท่านต้องรับผิดชอบมิสซังทั่วไปในประเทศไทยทั้งหมด ในบรรดาเณรเหล่านี้ได้ลุถึงสมณศักดิ์สงฆ์ก็หลายองค์และได้เป็นพระสังฆราชด้วย คือ พระสังฆราชเกี้ยน เสมอพิทักษ์ ประมุขสังฆมณฑลท่าแร่ 

 

ปี ค.ศ.1942 สงครามโลกครั้งที่สองระเบิดขึ้น สถานการณ์บ้านเมืองยิ่งยุ่งยากกว่าสองปีที่แล้วมาก พระสังฆราชกาเยตาโน ปาซ็อตตี เป็นพระสังฆราช สมัยยุ่งยากลำบาก ท่านเคยกล่าวว่า ท่านบวชเป็นพระสงฆ์ท่ามกลางเสียงปืนใหญ่และเสียงลูกระเบิดของสงครามโลกครั้งที่หนึ่งและบวชเป็นพระสังฆราชในความยุ่งยากแห่งสงครามโลกครั้งที่สอง แต่ด้วยความพากเพียร และความเฉลียวฉลาด ท่านได้นำพระศาสนจักรแห่งประเทศไทย ผ่านมรสุมไปได้อย่างราบรื่น บ้านเณรยังให้การศึกษาแก่เณรต่อไปได้ตามปกติแห่งเดียว คือที่บางนกแขวก โรงเรียนส่วนใหญ่ต้องปิดเพราะโดนภัยแห่งสงครามคุกคาม แต่ที่บางนกแขวกทุกอย่างยังดำเนินไปตามปกติ คุณพ่อใบนอตตีเจ้าวัดบางนกแขวกต้องประสบความยุ่งยากมิใช่น้อยในการปกครองวัดระหว่างสงครามนี้ แต่ด้วยความเพียรอดทน ความฉลาดรอบคอบ คุณพ่อก็สามารถนำพระศาสนจักรผ่านมรสุมไปได้โดยสวัสดิภาพ 

 

ปี ค.ศ.1943 ยังอยู่ในสมัยสงครามกันดารข้าวปลาอาหาร เครื่องใช้ไม้สอยเสื้อผ้าสิ่งของทุกอย่างขึ้นราคาสูงลิบ ต้องพยายามใช้ทุกอย่างกันอย่างประหยัดที่สุด คุณพ่อใบนอตตี ได้เพียรพยายามให้เด็กคริสตังได้ย้ายเข้ามาเรียนในโรงเรียนดรุณานุเคราะห์ ภัยสงครามก็เข้าข้างเราอย่างหนึ่ง คือ โรงเรียนประชาบาลหลายหลังต้องปิด  เด็กคริสตังจึงถือโอกาสมาเข้าเรียนในโรงเรียนดรุณานุเคราะห์ ซึ่งยังเปิดสอนตามปกติอยู่นั้นได้โดยสะดวกยิ่งขึ้น จำนวนนักเรียนจึงเพิ่มขึ้นทุกวันเป็นจำนวนหลายร้อยคน 

 

ปี ค.ศ.1944 สมเด็จพระสันตะปาปาได้ประกาศแต่งตั้งพระสังฆราชไทยองค์แรก คือ พระสังฆราชยาโกเบ แจง  เกิดสว่าง ทั้งนี้ก็เพราะพระสังฆราชต่างด้าว ยิ่งวันยิ่งปฏิบัติหน้าที่ไม่สะดวก เพราะสาเหตุการเมืองไม่อำนวย 

 

ปี ค.ศ.1944 ภัยแห่งสงครามได้รุนแรงถึงขีดสูงสุด จะหาที่สงบแทบไม่ได้เลย มีการทิ้งระเบิดที่ประตูน้ำ ปากคลองบางนกแขวก ใกล้กับวัดบางนกแขวก พระสังฆราชกาเยตาโน ปาซ็อตตี ได้บนต่อแม่พระขอพระมารดาคุ้มครองวัดและสัตบุรุษให้ปลอดภัยจากสงคราม  จะยกถวายวัดในให้อยู่ในความอุปการะของแม่พระองค์อุปถัมภ์แห่งคริสตชน เมื่อภัยสงครามสิ้นสุดลงแล้ว  ก็ได้บูรณะวัดในบางนกแขวกให้งดงามเหมาะสม   และพระสังฆราช  กาเยตาโน ปาซ็อตตี ได้ทำการเสกวัดถวายแด่แม่พระแก้บน และทำฉลองแม่พระขอบคุณแม่พระ ในวันที่ 24 พฤษภาคม ค.ศ.1946 วัดนี้จึงเป็นอนุสรณ์แห่งความคุ้มครองของพระมารดาต่อสัตบุรุษชาวบางนกแขวกสืบ ๆ มา

 

วันที่ 15 สิงหาคม ค.ศ.1945 เป็นวันประกาศสงบศึกสงคราม ทุกคนต่างดีใจขอบคุณพระเจ้า สิ้นทุกข์กันที แต่ผลแห่งสงครามยังยืดเยื้อไปอีกนานปี นั่นคือความยากจน ขัดสนข้าวปลาอาหาร ขาดเครื่องใช้ไม้สอยทุกอย่าง ข้าวของราคาสูงลิบและหาซื้อไม่ได้ด้วย 

 

ปี ค.ศ.1946 แม้อยู่ในภาวะขัดสน แต่คุณพ่อใบนอตตี ก็ยังได้สามารถปรับปรุงวัดบางนกแขวกให้ดีขึ้นด้วย บูรณะกำแพงวัดที่ชำรุด จัดทำพื้นวัดใหม่ ปูด้วยกระเบื้องที่มีลวดลายที่สวยงาม บูรณะพระแท่น ทาสีวัดและพระแท่น จัดสร้างม้านั่งในวัด จัดหาเครื่องใช้ใหม่สำหรับพิธีจารีตในวัด ทุกอย่างที่คุณพ่อใบนอตตีได้บูรณะในสมัยนั้นยังปรากฏอยู่จนกระทั่งทุกวันนี้ 

 

วันที่ 16 มีนาคม ค.ศ.1947 เป็นวันสำคัญที่จารึกไว้ในประวัติการณ์ของวัดบางนกแขวก และเป็นวันชื่นชมยินดีอย่างยิ่งของมิสซังราชบุรี เป็นวันที่พระสงฆ์ใหม่ชุดแรกของมิสซังราชบุรีได้รับศีลบวชจากพระสังฆราชกาเยตาโน ปาซ็อตตี ที่วัดบางนกแขวก คุณพ่อใบนอตตี เจ้าอาวาสช่วยกันจัดงานฉลองอย่างมโหฬารที่สุด เป็นการแสดงความยินดีที่บ้านเณรของมิสซังราชบุรีได้มีกำเนิดมาตั้งแต่ปี ค.ศ.1930 เป็นเวลา 17 ปีมาแล้ว ได้ทำงานปลูกหว่าน และรดน้ำพรวนดิน วันนี้เป็นวันแรกที่เก็บผล คือ คุณพ่อสมกิจ  นันทวิสุทธิ์ และคุณพ่อชุนเอ็ง ก๊กเครือ

 

หลังจากได้บูรณะวัด และบริเวณวัดเป็นที่เรียบร้อยแล้ว คุณพ่อใบนอตตีได้เริ่มจัดสร้างโรงเรียนดรุณานุเคราะห์ ขึ้นใหม่ เดิมใช้ตึกสองชั้นที่คุณพ่อเป่าได้สร้างเป็นบ้านพักคนชรา และโรงพยาบาล เมื่อปี ค.ศ.1927 เคยใช้เป็นบ้านเณรสมัยคณะซาเลเซียนเข้ามาปกครองตอนแรก แล้วเปลี่ยนมาเป็นอาคารโรงเรียนดรุณานุเคราะห์ ในปีค.ศ.1948 คุณพ่อได้รื้อโรงเรียนหลังเก่าลง และเริ่มสร้างให้มีรูปแบบทันสมัยแข็งแรงถาวร คุณพ่อแตร์ปินเป็นผู้ออกแบบแต่การสร้างยังไม่ทันสำเร็จ คุณพ่อใบนอตตีได้ย้ายไปประจำอยู่ที่วัดดอนมดตะนอย คุณพ่อเปโตร เยลลีชี ซึ่งเป็นปลัดได้เข้ารับตำแหน่งเจ้าอาวาสวัดบางนกแขวกต่อไป 

 

คุณพ่อใบนอตตี ได้เป็นพระสงฆ์องค์หนึ่งที่ได้ทำความเจริญแก่วัดบางนกแขวกมากที่สุด กล่าวคือ

1. ได้นำสัตบุรุษกิจการด้านศาสนาและการศึกษาผ่านมรสุมแห่งสงครามไปได้อย่างราบรื่น 

2. จัดบูรณะวัดบางนกแขวก สร้างโรงเรียนดรุณานุเคราะห์ขึ้นใหม่ สร้างถนนรอบวัด

3. จัดวางระเบียบต่างๆ เกี่ยวกับวัด โรงเรียนและสัตบุรุษให้ทุกฝ่ายได้ถือ การงานทุกอย่างจึงประสานกันและค่อยๆ เจริญก้าวหน้าในทุกด้าน

4. แนะนำสัตบุรุษให้รู้จักทำมาหากินจริงๆ มีอาชีพเป็นหลักแหล่งเนื่องด้วยผลของสงคราม ทำให้เศรษฐกิจตกต่ำมาก ทุกคนต้องมีอาชีพเป็นล่ำเป็นสันจึงจะมีอันจะกิน คุณพ่อได้แนะนำส่งเสริมอาชีพของสัตบุรุษให้ทำกันอย่างจริงจัง ทุกคนจึงเอาตัวรอดจากความยากจนมาได้ เมื่อเห็นว่าการทำจริงจังเกิดผลดีจึงมีมานะทำกันต่อๆ มาจนกระทั่งทุกวันนี้ฐานะของสัตบุรุษดีขึ้นกว่าเก่ามากทุกคนยังระลึกถึงบุญคุณของคุณพ่อใบนอตตี ในเรื่องต่างๆ เหล่านี้อยู่เสมอ

 

วันที่ 31 มกราคม ค.ศ.1948 เป็นวันสำคัญอีกวันหนึ่งของมิสซังราชบุรีและวัดบางนกแขวก คือ มีการบวชพระสงฆ์ประจำสังฆมณฑลราชบุรีเป็นชุดที่สอง คือ คุณพ่อบุญนาค ทองอำไพ คุณพ่อสุเมธ วัชรศักดิ์ไพศาล คุณพ่อวิศิษฎ์ สินสมรส พระสังฆราชกาเยตาโน ปาซ็อตตี ประกอบพิธีบวชที่วัดบางนกแขวก วันนั้นได้ทำงานฉลองใหญ่และฉลองนักบุญยวง บอสโก ด้วย| 

 

ปี ค.ศ.1949 คุณพ่อใบนอตตีย้ายไปเป็นเจ้าวัดดอนมดตะนอย คุณพ่อเยลลีชี รับตำแหน่งคุณพ่อเจ้าวัดบางนกแขวก งานแรกก็คือจัดสร้างโรงเรียนดรุณานุเคราะห์ เมื่อวันที่ 26 กุมภาพันธ์ ค.ศ.1949 มีพระสังฆราชแจง เกิดสว่าง พระสังฆราชหลุยส์ โชแรง มาร่วมฉลองครั้งนั้นด้วย พระสังฆราชแจง เกิดสว่าง เป็นผู้ประกอบพิธีเสกโรงเรียน ผู้ว่าราชการจังหวัดสมุทรสงครามทำพิธีเปิดป้ายโรงเรียน มีการแสดงกลางแจ้งของนักเรียน การแข่งขันกีฬาประเภทต่างๆ มีงานมหรสพสองคืน มีการกินเลี้ยงศิษย์เก่าดรุณานุเคราะห์ด้วย 

 

ปี ค.ศ.1949 นี้ มิสซังราชบุรียังได้พรของพระติดต่อกันอีกปีหนึ่ง คือ วันที่ 31 มกราคมปีนี้ พระสังฆราช  กาเยตาโน ปาซ็อตตี ได้ประกอบพิธีบวชพระสงฆ์ใหม่อีกองค์หนึ่ง คือ คุณพ่อรัตน์ บำรุงตระกูล  เป็นรุ่นที่สามของมิสซังราชบุรี และนับเป็นพระญาณสอดส่องของพระ ได้จัดไว้ล่วงหน้าแล้ว เพราะต่อมาคุณพ่อรัตน์  บำรุงตระกูล ได้รับเลือกเป็นพระสังฆราชไทยองค์แรกของสังฆมณฑลราชบุรี และได้รับการอภิเษกเป็นพระสังฆราช เมื่อวันที่ 7 กันยายน ค.ศ.1969 ที่ราชบุรี และทำพิธีเข้ารับตำแหน่งประมุขสังฆมณฑลราชบุรี เมื่อวันที่ 8 กันยายน ค.ศ.1969 ร่วมกับงานฉลองวัดบางนกแขวกด้วย 

 

วันที่ 3 กันยายน ค.ศ.1950 เป็นวันนำความเศร้าโศกสุดซึ้งมาสู่มวลคริสตังมิสซังราชบุรี และคริสตังทั่วประเทศไทย  พระสังฆราชกาเยตาโน ปาซ็อตตี ได้มรณภาพที่โรงพยาบาลเซ็นหลุยส์ กรุงเทพฯ ได้ทำพิธีปลงศพที่วัดบางนกแขวก โดยพระสังฆราชแจง เกิดสว่าง แห่งจันทบุรี  ศพของท่านบรรจุไว้ที่ใต้เชิงกางเขนกลางสุสานของวัดบางนกแขวก พระสังฆราชกาเยตาโน ปาซ็อตตี ได้ทำงานในประเทศจีน ตั้งแต่ปี ค.ศ.1918 เป็นเวลา 9 ปี เข้ามาทำงานในประเทศไทย มิสซังราชบุรีตั้งแต่ปี ค.ศ.1927 ทำงานในประเทศไทย 23 ปี บวชเป็นพระสังฆราช เมื่อวันที่ 24 มิถุนายน ค.ศ.1941 อยู่ในตำแหน่งพระสังฆราช 9 ปี ท่านเป็นผู้ก่อสร้างมิสซังราชบุรีขึ้นมา ด้วยความลำบากยากยิ่ง ท่านเป็นผู้มีความเพียรอดทน สุขุม ใจดี ยิ้มแย้มแจ่มใสเสมอ เป็นที่ชอบพอแก่ทุกคนที่พบเห็น เข้าสังคมกับคนได้ทุกชั้นวรรณะ คำนวณอายุได้ 60 ปี

 

วันที่ 12 ธันวาคม ค.ศ.1950 มีงานฉลองแม่พระฟาติมา สัตบุรุษทุกวัดไปต้อนรับแม่พระฟาติมาที่ราชบุรี แล้วแห่รูปแม่พระมาบางนกแขวกทางเรือ เวลา 16.00 น. ถึงบางนกแขวก เวลา 18.00 น. นำรูปแม่พระเข้าวัดเทศน์อวยพรศีลมหาสนิทอย่างสง่า วันที่ 13 ธันวาคม ค.ศ.1950 มีมิสซาขับมโหฬารฉลองแม่พระ หลังจากมิสซามีการแห่รูปแม่พระรอบวัด สัตบุรุษทุกวัดมาร่วมฉลองพร้อมกันที่วัดบางนกแขวก เวลาบ่ายมีการอวยพรคนป่วยที่หน้าวัด เวลาค่ำแห่โคมไฟรอบวัด แล้วมีพิธีอวยพรศีลมหาสนิทที่หน้าวัด สัตบุรุษอยู่ในสนามหน้าวัด  

 

วันที่ 14 ธันวาคม ค.ศ.1950 เวลาเช้า 7.00 น. มีมิสซาเทศน์ถวายตัวแด่แม่พระ เวลา 9.00 น. นำรูปแม่พระกลับไปกรุงเทพฯ ผ่านทางราชบุรี คุณพ่อเปโตร คาเร็ตโต  เจ้าคณะซาเลเซียนได้รับแต่งตั้งเป็น พระสังฆราชของมิสซังราชบุรี สืบต่อจากพระสังฆราชกาเยตาโน ปาซ็อตตี และได้รับการอภิเษกเป็นพระสังฆราชที่วัดบางนกแขวก เมื่อวันที่ 29 มิถุนายน ค.ศ.1951 โดยพระสังฆราชหลุยส์ โชแรง แห่งมิสซังกรุงเทพฯ พระสังฆราชแจง เกิดสว่าง  แห่งมิสซังจันทบุรี และพระสังฆราชบาเยต์  แห่งมิสซังอีสาน วัดบางนกแขวกได้เตรียมจัดงานฉลองมโหฬารยิ่ง มีพระสงฆ์ นักบวชชายหญิง มาร่วมฉลองทั่วประเทศไทย 

 

วันที่ 30 มิถุนายน ค.ศ.1951 หลังวันอภิเษกพระสังฆราชเปโตร คาเร็ตโต ได้ประกอบพิธีบวชเป็นพระสงฆ์ให้แก่พระสงฆ์รุ่นที่ 4 แห่งมิสซังราชบุรี ที่ได้เรียนจบมาจากปูนามัลลี ประเทศอินเดีย คือคุณพ่อไกรศรี ทัพศาสตร์  คุณพ่อเซียงเก่ง หมุยเส็ง และคุณพ่อชวลิต วินิตกูล ผลงานของพระสังฆราชกาเยตาโน ปาซ็อตตี 

 

ปี ค.ศ.1952 คุณพ่อเยลลีชี ได้สร้างโรงละคร มีเครื่องประดับฉาก ไฟฟ้า แสงสีที่ทันสมัย พร้อมกับเครื่องแต่งตัวเพื่อให้สัตบุรุษมีโอกาสได้พักผ่อนหย่อนใจ เชยชมละครที่มีคติที่ดีให้แง่คิดในโอกาสต่างๆ ทั้งยังใช้เป็นเวทีฟ้อนรำแสดงดนตรีของบรรดานักเรียนในโอกาสงานรื่นเริงต่างๆ ได้ด้วย  วันที่ 25 มกราคม ค.ศ.1952 พระสงฆ์คณะคามิลเลี่ยนได้มาถึงบางนกแขวก  และพักเรียนภาษาไทยอยู่ที่บ้านเณรบางนกแขวก เพื่อเตรียมตัวไปทำงานที่โรงพยาบาลบ้านโป่ง พระสังฆราชกาเยตาโน ปาซ็อตตี ได้เป็นผู้ขอ ให้เข้ามาทำงานในมิสซังราชบุรี เพื่อช่วยพยาบาลคนเจ็บป่วย แต่ได้เข้ามาหลังจากพระสังฆราชกาเยตาโน ปาซ็อตตี ได้ลาโลกไปแล้ว 

 

วันที่ 29 มิถุนายน ค.ศ.1952 พระสงฆ์คณะรอยแผลศักดิ์สิทธิ์ได้มาถึงบางนกแขวก พระสงฆ์คณะนี้ออกจากประเทศจีน เพราะภัยคอมมิวนิสต์ พระสังฆราชคาเร็ตโต ได้รับคณะนี้เข้าช่วยทำงานในมิสซังราชบุรี ได้พักเรียนภาษาไทยที่บางนกแขวกอยู่ 1 ปี แล้วไปทำงานแพร่ธรรมทางภาคใต้ของประเทศไทย ในเขตมิสซังราชบุรี

 

ในปี ค.ศ.1952 พระสังฆราชคาเร็ตโต และคุณพ่อเยลลีชี ได้ช่วยกันจัดหาที่เพื่อขยับขยายสัตบุรุษไปทำมาหากินและตั้งตัวใหม่ ครั้งแรกได้ไปที่ท่ายาง จังหวัดเพชรบุรี ต่อมาได้มีผู้ไปพบที่ห้วยยาง ริมถนนยุทธศาสตร์ ท่านทั้งสองได้ไปดูและเห็นที่กว้างขวางอยู่ริมถนนด้วย จึงได้ตกลงจับจองที่นั่น เพื่อระบายสัตบุรุษที่วัดบางนกแขวก และกับตามวัดต่างๆ ไปจับจองที่ทำมาหากินใหม่ ท่านทั้งสองได้สละกำลังใจ กำลังกาย กำลังทรัพย์ เพื่อสร้างนิคมห้วยยางนี้ตลอดเวลานานปี 

 

ในปี ค.ศ.1953 ได้ตั้งโรงเรียนที่ห้วยยางชื่อโรงเรียน “อรุณวิทยา” คุณพ่อใบนอตตี และคุณพ่อไกรศรี ไปประจำทำงานเป็นพวกแรก คุณพ่อเยลลีชีวิ่งเต้นช่วยเหลือกำลังความคิด กำลังกาย และกำลังทรัพย์เสมอมา และช่วยสัตบุรุษวัดบางนกแขวก ไปตั้งหลักแหล่งทำมาหากินที่ห้วยยางอยู่เรื่อยๆ ทำให้ห้วยยางเจริญขึ้น และทางบางนกแขวกก็อยู่กันอย่างสบายไม่แออัดเกินไป 

 

ปี ค.ศ.1954 ได้มีงานฉลองหิรัญสมโภชมิสซังราชบุรี ในความปกครองของคณะซาเลเซียนได้ 25 ปี และงานฉลองรับวิทยฐานะโรงเรียนดรุณานุเคราะห์ เริ่มงานฉลองบ่าย วันที่ 25 มกราคม จนถึงในวันสุดท้าย วันที่ 31 มกราคม ค.ศ.1954 เวลา 9.00 น. พระสังฆราชเปโตร คาเร็ตโต ถวายมิสซาขับฉลองนักบุญยวง บอสโก และ 25 ปีของมิสซังราชบุรี ในตอนบ่ายเวลา 14.00 น. มีงานฉลองรับรองวิทยฐานะโรงเรียนดรุณานุเคราะห์เป็นทางการ ปี ค.ศ.1956 อารามภคินีสงเคราะห์ได้ย้ายจากบางนกแขวกมาตั้งอยู่ที่โรงเรียนนารีวิทยา ราชบุรี เพราะที่บางนกแขวกสถานที่คับแคบ ขยายอารามให้กว้างขวางอีกไม่ได้  และอีกประการหนึ่งการติดต่อคมนาคมไม่สู้สะดวก เพราะเป็นทางน้ำ 

 

ปี ค.ศ.1956 พระสังฆราชได้ย้ายสำนักงานมาตั้งที่ราชบุรี ในเขตโรงเรียนดรุณาราชบุรี ซึ่งทางมิสซังได้ซื้อที่แปลงใหญ่ เพื่อตั้งบ้านเณร, โรงเรียนและสำนักพระสังฆราช เหตุที่ต้องย้ายสำนักพระสังฆราชก็เพราะสมัยนี้ต้องมีการติดต่อกับศูนย์กลางที่กรุงเทพฯอยู่ตลอดเวลา และวัดต่างๆ ก็ต้องติดต่อกับสำนักพระสังฆราชอยู่เสมอ เพราะกิจการทุกอย่างเจริญก้าวหน้ามาก ผิดกับสมัยก่อน พระสังฆราชเปโตร คาเร็ตโต ซึ่งเห็นการณ์ไกลจึงได้ย้ายสำนักงานไปอยู่ที่ราชบุรีในตัวเมือง เพื่อความสะดวกและความก้าวหน้าของมิสซังในอนาคต 

 

ในปี ค.ศ.1956 นี้เอง นักเรียนประจำของโรงเรียนดรุณานุเคราะห์ที่บางนกแขวก ก็ย้ายไปอยู่ประจำที่โรงเรียนดรุณาราชบุรีด้วย จึงต้องยุบเลิกกิจการนักเรียนประจำของโรงเรียนดรุณานุเคราะห์เพราะบรรดาพระสงฆ์ ผู้ใหญ่แผนกนักเรียนประจำของโรงเรียนดรุณานุเคราะห์ ต้องย้ายไปดำเนินกิจการนักเรียนประจำที่โรงเรียนดรุณาราชบุรี ทางโรงเรียนดรุณานุเคราะห์ จึงมีแต่นักเรียนไปกลับเท่านั้น

 

ปี ค.ศ.1957 บ้านเณรบางนกแขวก ก็ได้ย้ายไปอยู่ที่ราชบุรี พระสังฆราชเปโตร คาเร็ตโต ได้วิ่งเต้นหาปัจจัยในการสร้างโรงเรียนดรุณาราชบุรี สำนักพระสังฆราชแล้วก็ได้พยายามเดินทางไปอเมริกาหลายครั้ง เพื่อหาทุนทรัพย์มาสร้างบ้านเณรที่ยังสร้างค้างอยู่ ด้วยความลำบาก ความหนักใจอย่างยิ่ง ดังที่ท่านเคยปรารภกับผู้เขียนนี้หลายครั้งเกี่ยวกับสร้างบ้านเณรต้องชะงักไป แต่ด้วยความมานะของพระสังฆราชเปโตร คาเร็ตโต และพระทรงอวยพรงานของท่าน ไม่ขาดผู้ใจบุญที่อุดหนุน จนในที่สุดบ้านเณรก็สร้างสำเร็จเช่นกัน บรรดาสามเณรจึงย้ายไปอยู่ที่ราชบุรี เพื่อความสะดวกในการศึกษา การอบรม การติดต่อ การสังคม ให้ทันกับเหตุการณ์ปัจจุบันอยู่เสมอ 

 

วันที่ 28 กรกฎาคม ค.ศ.1957 มีงานฉลองรับรองวิทยฐานะโรงเรียนนารีวัฒนา

 

วันที่ 1 มกราคม ค.ศ.1958 วันขึ้นปีใหม่ คุณพ่อซิลวิโอ เดมูนารี ได้สิ้นใจโดยกะทันหัน บนเก้าอี้ที่ท่านพักผ่อน เวลา 14.20 น. จึงนำความระทมเศร้าโศกมาสู่ชาววัดบางนกแขวกอย่างยิ่ง ในวันที่ 4 มกราคม ค.ศ.1958   ศพของคุณพ่อเดมูนารี ฝังไว้ใต้กางเขนใหญ่กลางสุสานวัดบางนกแขวกข้างศพของพระสังฆราชกาเยตาโนปาซ็อตตี คุณพ่อเดมูนารี เป็นผู้ริเริ่มเปิดวัดนักบุญกาเยตาโน ที่บางน้อย ประมาณปี ค.ศ.1955 ปี ค.ศ.1958 เป็นปียูบีลี แห่งแม่พระครบ 100 ปี 1 ศตวรรษ ที่แม่พระประจักษ์ที่ลูร์ด คุณพ่อเยลลีชี  ได้จัดสร้างถ้ำแม่พระเมืองลูร์ด และเปิดถ้ำแม่พระที่หน้าวัดบางนกแขวก ซึ่งคุณพ่อเยลลีชีได้เพียรสร้างมาเป็นเวลาเกือบหนึ่งปี ได้ทำพิธีเสกถ้ำแม่พระในวันที่ 16 กรกฎาคม ค.ศ.1958 พระสังฆราชเปโตร คาเร็ตโต  เป็นผู้ประกอบพิธีเสกถ้ำ พระสมณทูตยวง กอร์ดอน ได้มาร่วมฉลองด้วย

 

ถ้ำแม่พระนี้ เป็นอนุสรณ์ระลึก 1 ศตวรรษ แห่งการประจักษ์ของแม่พระที่ลูร์ด และเป็นสถานที่ดึงดูดชาวลูกวัดบางนกแขวกให้รักแม่ กตัญญูต่อแม่พระ และพึ่งพาอาศัยแม่พระเสมอตลอดชีวิต และยังเป็นสถานที่สงบที่ชาวลูกวัดบางนกแขวกจะได้มาสำรวมจิตใจสนทนากับพระมารดาในเมื่อมีโอกาส ถ้ำแม่พระนี้จะได้ยืนยงมั่นคงคู่กับชีวิตของวัดบางนกแขวก เพื่อเป็นองค์พยานแห่งความรักของลูกวัดบางนกแขวกต่อแม่พระตราบเท่าฟ้าดินสลายวันที่ 22 พฤศจิกายน ค.ศ.1958 พระเจ้าแผ่นดินเสด็จประพาสอัมพวา เวลา 13.20 น. ทางวัดได้จัดสถานที่ริมแม่น้ำให้สะอาด ตบแต่งอย่างงดงามเตรียมงานเป็นแรมเดือน นักเรียนตั้งแถวต้อนรับบริเวณริมฝั่งแม่น้ำจากปากคลองบางนกแขวกจนสุดหน้าโรงเรียนนารีวัฒนา เพื่อถวายเกียรติแด่พระเจ้าแผ่นดินเวลาเสด็จผ่าน เหตุการณ์ดำเนินไปด้วยดีเป็นที่พอใจแก่ทุกคน ปี ค.ศ.1961 เดือนเมษายน เริ่มสร้างศาลาท่าน้ำใหม่ริมแม่น้ำสองศาลา เป็นแบบถาวรงดงามออกแบบและควบคุมการก่อสร้าง โดยคุณพ่อเยลลีชีเอง สร้างเสร็จและเปิดใช้ โอกาสฉลองวัดบางนกแขวก ปี ค.ศ.1961 พอดี วันที่ 28 สิงหาคม ค.ศ.1961 คุณพ่อเยลลีชี เจ้าอาวาสได้เริ่มสร้างโรงเรียนนารีวัฒนา ต่อจากหลังเก่าเป็นตึกสองชั้น 

 

วันที่ 11 ตุลาคม ค.ศ.1961 ฉลองแม่พระเป็นมารดาและฉลองหิรัญสมโภชของคุณพ่ออาแบล หลังมิสซา มีการประชุมคำนับพระสังฆราชเปโตร คาเร็ตโต ที่บวชได้สิบปี และคุณพ่ออาแบลเป็นพระสงฆ์ได้ 25 ปี คุณพ่ออาแบลถวายแหวนหนึ่งวงแก่พระสังฆราช บรรดาพี่น้องสัตบุรุษบางนกแขวกร่วมถวายจอกกาลิกส์หนึ่งใบแก่   คุณพ่ออาแบล เป็นที่ระลึกงานหิรัญสมโภชของคุณพ่อ 

 

วันที่ 8 กุมภาพันธ์ 1962 งานฉลองเปิดตึกใหม่โรงเรียนนารีวัฒนา และในวันที่ 8 กันยายน ค.ศ.1962 ฉลองวัดบางนกแขวก ก็ได้เชิญสมณทูตยวง กอร์ดอน มาร่วมฉลองวัดและสัตบุรุษทำฉลองหิรัญสมโภช สมณศักดิ์สงฆ์ 25 ปี ของท่านสมณทูตด้วย สัตบุรุษวัดต่างๆมาร่วมฉลองให้เกียรติแด่พระสมณทูตโอกาสเดียวกัน ทางวัดได้เชิญคุณพ่อบุญชู เจ้าอาวาสวัดจันทบุรี ชาววัดบางนกแขวกมาทำฉลองหิรัญสมโภชของคุณพ่อด้วย หลังมิสซามีการคำนับพระสมณทูต พระสังฆราช พระสงฆ์ แสดงความยินดีและถวายของขวัญแก่พระสมณทูต และคุณพ่อบุญชู  ระงับพิศม์ 

 

คุณพ่อเปโตรเยลลีชี ได้มาอยู่ประจำที่วัดบางนกแขวก ตั้งแต่ปี ค.ศ.1943 ในตำแหน่งพ่อปลัด ปี ค.ศ.1949 คุณพ่อได้เข้ารับตำแหน่งเจ้าอาวาสวัดบางนกแขวกแทนคุณพ่อใบนอตตี ที่ย้ายไปเป็นเจ้าวัดดอนมดตะนอย คุณพ่ออยู่ประจำที่วัดบางนกแขวกในตำแหน่งคุณพ่อปลัด 6 ปี และตำแหน่งเจ้าอาวาส 14 ปี รวมทั้งหมด 20 ปีพอดี คุณพ่อได้จัดสร้างโรงเรียนดรุณานุเคราะห์ต่อไปจนเสร็จ สร้างโรงเรียนต่อเติมสำหรับเด็กอนุบาลชายทางโรงเรียนดรุณานุเคราะห์ และสำหรับอนุบาลหญิงทางโรงเรียนนารีวัฒนา สร้างโรงละคร ถ้ำแม่พระ ศาลาน้ำที่พักสัตบุรุษโรงเรียนนารีวัฒนาหลังใหม่คุณพ่อได้พยายามช่วยสัตบุรุษในด้านความเชื่อ ความศรัทธา ด้วยการเอาใจใส่ส่งเสริมดูแลสัตบุรุษอย่างใกล้ชิดอยู่เสมอ สนับสนุนคณะกิจการคาทอลิกแผนกต่างๆ คณะบุรุษสตรี ยุวชน ยุพดี กิจการคาทอลิก คณะพลมารี ฯลฯ 

ในด้านการทำมาหากิน คุณพ่อได้พยายามช่วยสัตบุรุษด้วยการประดิษฐ์เครื่องปั่นเชือก ด้วยใยมะพร้าว เพื่อให้สัตบุรุษมีอาชีพมีงานทำ คุณพ่อได้จัดสรรแบ่งสวน ให้สัตบุรุษมีที่ปลูกบ้านและที่ทำมาหากิน  แต่แล้วก็ยังไม่พอแก่จำนวนครอบครัวของสัตบุรุษวัดบางนกแขวก คุณพ่อพร้อมกับพระสังฆราชเปโตร คาเร็ตโต จึงได้ไปจับจองที่ดินห้วยยางและระบายสัตบุรุษวัดบางนกแขวกจำนวน 100 ครอบครัว อพยพไปทำมาหากินที่ห้วยยาง และช่วยเหลือทุกครอบครัวจนตั้งตัวได้ อาศัยทุนทางวัดบางนกแขวก สัตบุรุษจำนวนพันกว่าคนได้ไปรวมกันเป็นกลุ่มตั้งเป็น วัดแม่พระฟาติมา ที่ห้วยยางขึ้นภายในไม่กี่ปี งานนี้นับเป็นชิ้นโบว์แดงของพระสังฆราช  เปโตร คาเร็ตโต  และคุณพ่อเปโตร เยลลีชี  ซึ่งทุกคนยังระลึกถึงจนตราบเท่าชีวิตจะหาไม่  คุณพ่อเปโตร เยลลีชี ได้รับแต่งตั้งให้เป็นคุณพ่อเจ้าคณะแขวงซาเลเซียน ประจำประเทศไทย ในปี ค.ศ.1963 คุณพ่อจึงได้พ้นจากตำแหน่งเจ้าอาวาสวัดบางนกแขวก เมื่อ ปี ค.ศ.1963

 

ในปี ค.ศ.1963 คุณพ่อการ์โล กาแซตตา ได้รับหน้าที่เป็นเจ้าอาวาสวัดบางนกแขวกสืบต่อจาก คุณพ่อเยลลีชี คุณพ่อได้ปรับปรุงการขับร้อง การสวดภาวนาพิธีจารีตในวัดให้ดีขึ้น เป็นที่ชวนศรัทธา ได้เยี่ยมสัตบุรุษตามบ้านสำรวจสำมะโนครัว เพื่อทราบจำนวนสัตบุรุษแน่นอน เพราะมีครอบครัวที่ย้ายไปอยู่ห้วยยางเป็นจำนวนพันกว่าคนแล้ว ยังไม่เคยมีการสำรวจใหม่เลย ด้านการศึกษา คุณพ่อมีความสนใจในเรื่องครู ปรับปรุงครู การสอนของครู และการอบรมของครูให้ดีขึ้น คุณพ่อเอาใจใส่อบรมเด็กในเรื่องศีลธรรมด้วยตนเองทุกเดือน คุณพ่อได้บูรณะวัด ด้วยการเปลี่ยนหลังคาวัดจากสังกะสีเป็นกระเบื้อง ซื้อออร์แกนไฟฟ้าใช้ในวัด เพื่อประกอบการขับร้อง ได้สร้างโรงฝึกดนตรีและหัตถศึกษาสำหรับนักเรียนชาย  สร้างโรงพละสำหรับนักเรียนหญิงที่โรงเรียนนารีวัฒนา สร้างร้านขายอาหารสำหรับนักเรียนชาย 

 

วันที่ 24 พฤษภาคม ค.ศ.1964 ฉลองวัดในบางนกแขวกปีนี้ ได้มีงานฉลองพิเศษสำหรับวัดใน เพราะครบ 50 ปี ตั้งแต่ได้สร้างมาเมื่อปี ค.ศ.1914 ในโอกาสนี้ได้บูรณะวัดในให้ดีขึ้น คือ ปรับปรุงกำแพงวัดที่ชำรุดและทาสีใหม่ ปรับปรุงหลังคาและเพดานวัดให้แข็งแรงถาวร เปลี่ยนแปลงหน้ามุขวัดขึ้นใหม่ ให้รูปร่างสวยงามเหมาะสมกับตัววัด ในวันฉลองพระอัครสังฆราชยวง นิตโย ประมุขสังฆมณฑลกรุงเทพฯ ได้ให้เกียรติมาร่วมฉลองถวายสหบูชามิสซาและเทศน์วัดในบางนกแขวกนี้ คุณพ่อซัลม็อง(เป่า) ได้สร้างเมื่อปี ค.ศ.1914 โดยรื้อเอาวัดบางนกแขวกหลังเก่าไปสร้างไว้ คุณพ่อใบนอตตีได้ทำการปรับปรุงวัดนี้ ให้เหมาะสมงดงามขึ้น หลังจากปล่อยปละละเลยไปนาน และพระสังฆราชกาเยตาโน ปาซ็อตตี ได้เสกเมื่อวันที่ 24 พฤษภาคม ค.ศ.1946 ถวายแด่แม่พระองค์อุปถัมภ์เป็นการแก้ศีลบน ที่แม่พระได้ช่วยวัดบางนกแขวกและมิสซังราชบุรีให้ปลอดภัยระหว่างสงครามโลกครั้งที่สอง 

 

วันที่ 24 มกราคม ค.ศ.1965 คุณพ่อได้จัดงานฉลองหิรัญสมโภชสมณศักดิ์สงฆ์ของพระสังฆราชเปโตร  คาเร็ตโต  ที่วัดบางนกแขวก โดยจัดให้วัดต่างๆ แถบใต้มาร่วมทำฉลองพร้อมกันที่วัดบางนกแขวก  คือ วัดเพลง วัดดอนมดตะนอย วัดหลักห้า วัดแม่กลอง  วัดราชบุรี เวลาเช้า 9.00 น. พระสังฆราชถวายมิสซา มีพระสงฆ์มาร่วมฉลองด้วยเป็นจำนวนมาก เวลาบ่ายมีการแข่งขันกีฬาจนถึงเวลาเย็น เวลา 20.00 น. มีการประชุมคำนับพระสังฆราช มีการแสดงกลางแจ้ง คือ การเดินพาเหรดแปรขบวนของนักเรียนชาย การแสดงกายบริหาร กายกรรมต่อตัวของนักเรียนชายโรงเรียนดรุณานุเคราะห์ การเดินพาเหรด การฟ้อนรำของนักเรียนหญิงโรงเรียนนารีวัฒนาแล้ว มีการแสดงบนเวทีของนักเรียนโรงเรียนต่างๆ ที่มาร่วมฉลองจนถึงเวลา 24.00น.งานฉลองและการแสดงทุกอย่างเป็นที่พอใจแก่ทุกคน และเป็นเกียรติอย่างยิ่งแด่พระสังฆราชเปโตร คาเร็ตโต 

 

คุณพ่อการ์โล เป็นเจ้าอาวาสได้ 2 ปี ก็ย้ายไปประจำอยู่ที่วัดอื่น คุณพ่อได้ยินดีสละกำลังใจ กำลังกาย ความสามารถทั้งหมด เพื่อความเจริญก้าวหน้าของทุกคนทางด้านจิตใจ ด้านการศึกษา ด้านเศรษฐกิจความเป็นอยู่ของชาววัดบางนกแขวก ช่วยเหลือผู้ตกทุกข์ได้ยากด้วยใจกว้างขวาง  คณะซาเลเซียน ได้มาตั้งสังฆมณฑลราชบุรี โดยแยกออกมาจากสังฆมณฑลกรุงเทพฯ เมื่อปี ค.ศ.1928 และปกครองสังฆมณฑลราชบุรีเรื่อยมาจนถึง ปีค.ศ.1969 เป็นระยะเวลา 41 ปี ตั้งศูนย์กลางที่วัดบางนกแขวก ได้พยายามปรับปรุงวัดบางนกแขวก ในด้านความเชื่อ ความศรัทธา ชีวิตคริสตังแท้จริงของสัตบุรุษอย่างดียิ่ง ปรับปรุงการศึกษาของเด็กในโรงเรียน ส่งเสริมการทำมาหากินด้านเศรษฐกิจให้เจริญก้าวหน้าและมั่นคงถาวร ก่อสร้างตึกอาคารสถานที่ต่างๆ อย่างงดงาม แล้วจากศูนย์บางนกแขวก ก็ขยายนำความเจริญออกไปยังวัดต่างๆ และเกิดวัดใหม่ๆ ขึ้นอีกหลายแห่ง ซึ่งรวมเป็นสังฆมณฑลที่เจริญ สามารถปกครองตัวเองได้โดยการอนุมัติของสมเด็จพระสันตะปาปา คณะซาเลเซียนก็มอบสังฆมณฑลราชบุรีนี้ แก่คณะสงฆ์ไทยให้ปกครองด้วยตนเองต่อไป คณะสงฆ์ไทยแห่งสังฆมณฑลราชบุรีและสัตบุรุษทุกคนแห่งสังฆมณฑลนี้ โดยเฉพาะอย่างยิ่งชาววัดบางนกแขวก จะต้องระลึกถึงบุญคุณของบรรดาพระสังฆราช บรรดาพระสงฆ์ซาเลเซียนที่ได้มาสถาปนาสังฆมณฑลราชบุรี และจรรโลงสังฆมณฑลนี้ให้เจริญโดยยอมสละชีวิตของตนเอง เพื่อเป็นมรดกตกทอดแก่คณะสงฆ์ไทยสืบไป 

 

สมัยพระสงฆ์ไทยปกครองมิสซังราชบุรี ก่อนแยกมิสซังออกเป็นสอง

คณะสงฆ์มิสซังต่างประเทศแห่งกรุงปารีส ได้มาบุกเบิกและมอบหมายให้คณะสงฆ์ซาเลเซียนรับช่วงต่อมา และได้สร้างความเจริญรุ่งเรืองให้แก่วัดบางนกแขวก รวมเป็นเวลาทั้งสิ้น 130 ปี พระสงฆ์ซาเลเซียนองค์สุดท้ายที่ปกครองวัดบางนกแขวก ได้แก่ คุณพ่อการ์โล กาแซตตา ปี ค.ศ.1964 พระสังฆราชเปโตร คาเร็ตโต มีความเห็นสอดคล้องกับนโยบายและความประสงค์ของสมเด็จพระสันตะปาปา ที่ในอนาคตจะมีการแยกมิสซังให้พระสงฆ์ไทยปกครองกันเอง โดยมีพระสังฆราชพื้นเมืองเป็นผู้ปกครอง จึงได้ตกลงปรึกษาหารือให้มีพระสงฆ์ไทย เริ่มมาปกครองดูแลเอาใจใส่สัตบุรุษวัดบางนกแขวก ซึ่งเป็นอาสนวิหาร 

 

คุณพ่อสมกิจ นันทวิสุทธิ์ ได้รับแต่งตั้งให้เป็นเจ้าอาวาสวัดบางนกแขวก คุณพ่อจึงเป็นพระสงฆ์ไทยองค์แรกที่เข้ามารับหน้าที่เจ้าวัดบางนกแขวก เมื่อวันที่ 19 มีนาคม ค.ศ.1965 แทนคุณพ่อการ์โลกาแซตตา ที่ย้ายไปประจำอยู่ที่ร่อนพิบูลย์ จังหวัดนครศรีธรรมราช  คุณพ่อสมกิจ เข้ารับงานทั้งทางวัดและทางโรงเรียน ได้สร้างโรงพละของโรงเรียนนารีวัฒนา ที่คุณพ่อเจ้าวัดองค์เก่าสร้างค้างไว้จนสำเร็จ และยังได้สร้างโรงขายของสำหรับนักเรียนหญิงติดต่อกับโรงพละอีกด้วย 

 

วันที่ 28 มีนาคม ค.ศ.1966 ได้จัดทำบันไดโรงเรียนดรุณานุเคราะห์ใหม่ เดิมเป็นไม้ปลวกกินชำรุดมากน่ากลัว เป็นอันตรายแก่เด็กที่ขึ้นลงอยู่ทุกวัน ได้ทำเป็นคอนกรีตเสร็จทันเปิดเรียนปีการศึกษาต่อไป ปี ค.ศ.1966 หลังจากปิดการประชุมสังคายนาวาติกันที่ 2 แล้ว สมเด็จพระสันตะปาปาได้ประกาศยกฐานะมิสซังทั้งหมดในประเทศไทยขึ้นเป็นสังฆมณฑล วันที่ 16 เมษายน ค.ศ.1966 เป็นวันสำคัญยิ่งของมิสซังราชบุรี และวัดบางนกแขวก เป็นวันประกาศและทำพิธียกฐานะมิสซังราชบุรีขึ้นเป็นสังฆมณฑลราชบุรี พระสงฆ์นักบวชทั่วสังฆมณฑลราชบุรีได้มาร่วมฉลองพร้อมกันที่วัดบางนกแขวก พระอัครสังฆราชยวง นิตโย ได้มาร่วมฉลองด้วยในฐานะที่ท่านเป็นหัวหน้าของกลุ่มสังฆมณฑลทางใต้ของประเทศไทย พระสังฆราชพระสงฆ์นักบวชเดินแห่เข้าวัด พระอัครสังฆราชยวง นิตโย อ่านพระสมณสารของสมเด็จพระสันตะปาปา แต่งตั้งมิสซังราชบุรีขึ้นเป็นสังฆมณฑลราชบุรี และแต่งตั้งพระสังฆราชคาเร็ตโต เป็นประมุขของสังฆมณฑลนี้ พระอัครสังฆราชยวง นิตโย เชิญพระสังฆราชคาเร็ตโต ขึ้นประทับบนบัลลังก์ แล้วบรรดาพระสงฆ์ นักบวช กับผู้แทนสัตบุรุษแต่ละวัดในสังฆมณฑลราชบุรี เข้าแสดงคารวะต่อพระสังฆราชเปโตร คาเร็ตโต ขับร้องบทเตเดอุม แสดงความยินดีและโมทนาคุณพระ  ต่อจากนั้น พระสังฆราชถวายสหบูชามิสซาพร้อมกับพระสงฆ์อีก 11 องค์ ระหว่างมิสซา พระสังฆราชเปโตร คาเร็ตโต ประกอบพิธีบวชพระสงฆ์ใหม่ คือ คุณพ่อยวง บอสโก วงศ์สวัสดิ์ แก้วเสนีย์ ลูกวัดบางนกแขวก อันเป็นสัญลักษณ์ว่า สังฆมณฑลจะเจริญก็ต้องอาศัยพระสงฆ์ร่วมทำงานกับพระสังฆราชประมุขของสังฆมณฑล และในวันที่ 17 เมษายน ค.ศ.1966 คุณพ่อวงศ์สวัสดิ์ ถวายมิสซาแรกที่วัดบางนกแขวก

 

วันที่ 24 พฤษภาคม ค.ศ.1966 เป็นวันฉลองวัดในบางนกแขวก ได้จัดสร้างม้านั่งในวัดเสร็จทันวันฉลองวัดในพอดี ทำให้สวยงามยิ่งขึ้น และสะดวกแก่สัตบุรุษที่มาวัด เพราะมีที่นั่งเป็นที่เรียบร้อย โดยมีคุณสายันต์และ คุณสุพรรณี วิกิตเศรษฐ์ เป็นผู้สร้างถวายอุทิศแก่ ยอแซฟ พิทักษ์ ฉลองขวัญ ผู้เป็นบิดา  ปี ค.ศ.1967 เป็นปีที่สมเด็จพระสันตะปาปา เปาโล ที่ 6 ได้ทรงประกาศเป็นปีแห่งความเชื่อ ทางสังฆมณฑลราชบุรี ได้จัดงานสมโภชเปิดปีแห่งความเชื่ออย่างสง่ามโหฬาร พิธีนี้ได้กระทำที่วัดบางนกแขวก ในวันที่ 20 มิถุนายน ค.ศ.1967 พระสังฆราชเปโตร คาเร็ตโต ได้ประกอบพิธีเสกเทียนเล่มใหญ่ 44 เล่ม อันเป็นสัญลักษณ์ ประทีบแห่งความเชื่อ หลังมิสซา พระสังฆราชแจกเทียนที่เสกแล้ว แก่ทุกวัดของสังฆมณฑลราชบุรี เพื่อจะนำไปจุดที่วัดของตนในวันฉลองและวันอาทิตย์ตลอดปีแห่งความเชื่อนี้ เมื่อแจกเทียนแล้วก็มีการแห่รอบวัด และสวดบทวันทาพระราชินี 

 

ปีค.ศ.1969 เป็นปีสำคัญของวัดบางนกแขวกอีกปีหนึ่ง กล่าวคือวันที่ 18 มกราคม ค.ศ.1969 มีงานฉลองตึกชั้นสามของโรงเรียนดรุณานุเคราะห์ วันที่ 2 มิถุนายน ค.ศ.1969 ได้จัดทำเขื่อนริมคลองหน้าวัดใน เพื่อกันดินพังและทำให้น่าดูงามเรียบร้อยขึ้นด้วย ทั้งนี้ด้วยการช่วยบริจาคเงินของนางชุนกี มณีสอดแสง สัตบุรุษคนหนึ่งของวัดบางนกแขวก  วันที่ 12 กรกฎาคม ค.ศ.1969 สมเด็จพระสันตะปาปาได้ประกาศแยกสังฆมณฑลราชบุรีออกเป็นสองสังฆมณฑล คือ ราชบุรีและสุราษฎร์ธานี และได้แต่งตั้งคุณพ่อรัตน์ บำรุงตระกูล เป็นพระสังฆราชประมุขแห่งสังฆมณฑลราชบุรี ส่วนพระสังฆราชเปโตร คาเร็ตโต ย้ายไปปกครองสังฆมณฑลสุราษฎร์ธานี

 

วันที่ 7 กันยายน ค.ศ.1969 พระสังฆราชเปโตร คาเร็ตโต ได้ประกอบพิธีอภิเษกคุณพ่อรัตน์ บำรุงตระกูล เป็นพระสังฆราช และในวันที่ 8 กันยายน ค.ศ.1969 เป็นวันฉลองวัดบางนกแขวก และเป็นวันที่พระสังฆราชใหม่จะทำพิธีเข้ารับตำแหน่งปกครองสังฆมณฑลราชบุรีด้วย ได้มีการต้อนรับพระสังฆราชใหม่ พระสังฆราชเปโตร คาเร็ตโต และพระอัครสังฆราชยวง นิตโย หลังมิสซามีการคำนับพระสังฆราช และพระสงฆ์ใหม่ คือ คุณพ่อวิจิตร  สัตย์สมบูรณ์ ที่สำเร็จการศึกษากลับมาจากกรุงโรมด้วย 

 

วันที่ 29 มีนาคม ค.ศ.1970 ฉลองปัสกา พระสังฆราชไปร่วมฉลองและทำพิธีตามธรรมเนียมทุกปี ปีนี้โอกาสปัสกาได้มีการจัดตั้งสภาวัดขึ้น หลังมิสซาพระสังฆราชเป็นประธานได้ประกาศตั้งสภาวัด และประกาศนามผู้เป็นกรรมการสภาวัดทั้งหมด วันที่ 6 กุมภาพันธ์ ค.ศ.1971 ฉลอง 75 ปี วัดบางนกแขวก มีพิธีทางศาสนาและมีมหรสพด้วย  คุณพ่อสมกิจ นันทวิสุทธิ์  ยังได้สร้างโรงเรียนนารีวัฒนาขึ้นอีก 1 หลัง เป็นตึกสี่ชั้นและยังสร้างตึกสองชั้นอยู่หลังตึกใหม่ของโรงเรียนนารีวัฒนา เป็นที่พักคนครัวและคนงานหญิงของวัด คุณพ่อยังได้จัดทำสำมะโนครัวของครอบครัวคริสตังขึ้นใหม่ เพื่อสะดวกในการค้นหารายชื่อผู้รับศีลศักดิ์สิทธิ์ต่างๆ 

 

ปี ค.ศ.1975 คุณพ่อสมกิจ นันทวิสุทธิ์  ย้ายไปเป็นอธิการบ้านเณรเล็ก คุณพ่อชัยศักดิ์ ศรีทิพย์อาสน์ ได้รับแต่งตั้งให้เป็นเจ้าอาวาสวัดบางนกแขวก คุณพ่อเห็นสัตบุรุษบางคนติดหนี้ติดสิน บางคนก็มาขอความช่วยเหลือจากคุณพ่อ คุณพ่อจึงคิดตั้งเครดิตยูเนียนขึ้น เพื่อแก้ปัญหาเหล่านี้ โดยชักชวนสัตบุรุษให้เข้ามาเป็นสมาชิก และให้การอบรม คุณพ่อได้หาวิทยากรที่เชี่ยวชาญมาอบรมสมาชิกให้มีจิตตารมณ์แห่งความรัก เสียสละ ช่วยเหลือและแบ่งปัน ยังได้ส่งกรรมการหลายคนไปดูงาน และรับการอบรมร่วมกับเครดิตฯ นครชัยศรี  คุณพ่อได้ตั้งกลุ่มคริสตชน อบรมชีวิตครอบครัว สอนคำสอนแบบ ซี ซี พี โดยอบรมครูก่อน โดยส่งครูไปรับการอบรมที่ศูนย์ราชบุรี และอบรมด้วยตนเอง จัดให้ฆราวาสทั้งชายหญิงช่วยทำงานธุรการของวัด วัดมีพิธีกรหญิงเป็นครั้งแรก คุณพ่อมีใจร้อนรนในการแพร่ธรรม 

 

วันที่ 17 มกราคม ค.ศ.1976 คุณพ่อเอก ทับปิง ได้รับอภิเษกเป็นพระสังฆราช เพราะพระสังฆราชรัตน์ บำรุงตระกูล ไปช่วยมิสซังเชียงใหม่ 

 

ปี ค.ศ.1977 คุณพ่อชัยศักดิ์ ศรีทิพยอาสน์ ย้ายไปช่วยวัดนครสวรรค์ คุณพ่อชวลิต วินิตกูล ได้รับแต่งตั้งให้เป็นเจ้าอาวาสวัดบางนกแขวก 

 

ปี ค.ศ.1978 คุณพ่อได้รับเงินช่วยเหลือจากผู้ใจบุญราวๆ สองแสน จึงได้นำเงินจำนวนนี้มาทำถนนสาย คลองไทย-บ้านปราโมทย์ และเข้าไปถึงวัดใน  ปี ค.ศ.1979 ได้เรียกประชุมคณะกรรมการวัดปลุกจิตสำนึกให้เห็นถึงความจำเป็นที่จะต้องมีถนน ทุกคนเห็นด้วยที่จะสร้างถนน

 

ในปี ค.ศ.1980 ได้ออกสำรวจแนวทางทำถนนและให้ชาวบ้านเซ็นชื่อยินยอมยกที่ให้ พร้อมกับสภาตำบล โดยมีผู้ใหญ่นิพนธ์ จรัสศรี ซึ่งเป็นประธานสภาจังหวัดขอเงินมาช่วยทำถนน เป็นเงินเก้าแสนกว่าบาท สมทบกับเงินที่คุณพ่อชวลิต วินิตกูล ขอจากสถานทูตคานาดามาทำสะพานอีก 320,000 บาท (สามแสนสองหมื่นบาท) ทำให้สร้างถนนแล้วเสร็จภายใน 6 เดือน ถัดจากนั้นได้สร้างถนนเข้าวัดใน  โดยมีคุณทวี ศรีมงคล บริจาคเงินและช่วยสร้างสะพานให้ถนนสายนี้ผ่านไปในหมู่ 10-11 เพื่อความสะดวกที่ชาวบ้านจะมาวัด   ปี ค.ศ.1982 คุณพ่อได้สร้างศาลาประชาคม เสร็จแล้วก็สร้างบ้านพักพระสงฆ์ ปี ค.ศ.1983 สมเด็จพระสันตะปาปา ประกาศเป็นปีศักดิ์สิทธิ์ เพื่อระลึกถึงวันครบ 50 ปี ของการไถ่กู้ของพระเยซูคริสตเจ้า หมายความในขวบ 50 ปี จะมีฉลองใหญ่ครั้งหนึ่ง ในปีนี้คุณพ่อได้จัดให้สัตบุรุษได้เข้าเงียบอบรมจิตใจ และแห่กางเขนไปตามบ้าน เพื่อเตรียมรับพระคุณบริบูรณ์ 

 

วันที่ 30 มิถุนายน ค.ศ.1984 พระสังฆราชเอก ทับปิง ประกอบพิธีเสกศาลาประชาคมและบ้านพักพระสงฆ์

 

วันที่ 12 กุมภาพันธ์ ค.ศ.1985 พระสังฆราชเอก ทับปิง ถึงแก่มรณภาพด้วยโรคมะเร็ง ที่โรงพยาบาลคามิลโล กรุงเทพฯ และศพของท่านได้ถูกบรรจุในสุสานของวัดบางนกแขวก

 

วันที่ 7 ธันวาคม ค.ศ.1985 พระสังฆราชมนัส  จวบสมัย ได้รับการแต่งตั้งเป็นพระสังฆราช ในโอกาสฉลอง 75 ปีของอาสนวิหารแม่พระนิรมล จันทบุรี และได้เดินทางไปรับการอภิเษกเป็นพระสังฆราชที่มหาวิหารนักบุญเปโตร ที่กรุงโรม โดย สมเด็จพระสันตะปาปา จอห์น ปอลที่ 2 วันที่ 6 มกราคม ค.ศ.1986 และได้เดินทางกลับมาฉลองการเป็นประมุขสังฆมณฑล ที่ศูนย์สังฆมณฑลราชบุรี และมาทำพิธีขึ้นบัลลังก์ที่อาสนวิหารบางนกแขวก พระสังฆราชมนัส จวบสมัย  เป็นลูกวัดบางนกแขวกคนแรกที่ได้รับสมณศักดิ์นี้ 

 

ปี ค.ศ.1986 คุณพ่อดำรง  บุญรติวงศ์  ได้รับแต่งตั้งให้มาดำรงตำแหน่งเจ้าอาวาส คุณพ่อได้สร้างวัดในใหม่ โดยในตอนแรกคุณพ่อตั้งใจจะซ่อมใหญ่ แต่พอเริ่มรื้อ ทุกสิ่งกลับหมดสภาพ คุณพ่อจึงต้องเปลี่ยนโครงการ เป็นสร้างวัดใหม่แทน สร้างอนุสาวรีย์คุณพ่อเป่าที่หน้าบ้านพักพระสงฆ์ ปรับปรุงถ้ำแม่พระใหม่ ปรับปรุงบริเวณวัดและเตรียมโครงการเปิดสุสานใหม่ 

 

วันที่ 7 มีนาคม ค.ศ.1987 แต่งตั้งผู้อ่าน และเปิดอนุสาวรีย์คุณพ่อซัลม็อง (เป่า) ในวันเสกสุสาน

วันที่ 10 มกราคม  ค.ศ.1988 เปิดและเสกวัดใหม่ วัดในบางนกแขวก พระสังฆราชมนัส จวบสมัย ประธานพิธีมิสซาและเสกวัดใหม่ พล ร.อ.สนธิ บุญยะชัย รองนายกรัฐมนตรี เป็นประธานเปิด

 

วันที่ 21 พฤศจิกายน   คุณพ่อดำรง บุญรติวงศ์ พักรักษาตา คุณพ่อชวลิต  วินิตกูล มารักษาการแทนจนถึงสิ้นปี 

วันที่ 26 กุมภาพันธ์ ค.ศ.1989 สมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ เสด็จมาเปิดสะพานสมเด็จพระอมรินทร์ พระสังฆราชมนัส จวบสมัย คุณพ่อชวลิต  วินิตกูล อุปสังฆราช และยังมีพระสงฆ์อีกหลายองค์มาร่วมรับเสด็จ สะพานสมเด็จพระอมรินทร์ สร้างตั้งแต่ปี ค.ศ.1986 แล้วเสร็จ 14 พฤษภาคม ค.ศ.1988 โดยทางวัดได้สละที่แนวคลองป่าช้าฝั่งวัด และขอแลกที่กับบ้านนางนิภา ทนุผล โดยทางวัดยินดีชดเชยที่ดินแบ่งกับที่ดินที่ต้องใช้ทำถนนด้านตรงข้าม เป็นเนื้อที่เท่ากันในด้านติดกับที่วัด 

 

ปี ค.ศ.1989 คุณพ่อดำรง บุญรติวงศ์ ย้ายไปรับตำแหน่งผู้ช่วยเจ้าอาวาสที่วัดเพลง คุณพ่อดำรัส ลิมาลัย ได้รับแต่งตั้งให้มาเป็นเจ้าอาวาสวัดบางนกแขวก เดือนพฤษภาคม มีการเลือกตั้งกรรมการสภาอภิบาลวัดใหม่ เป็นสมัยที่ 8

 

วันที่ 26 กรกฎาคม ค.ศ.1989 คุณพ่อดำรง บุญรติวงศ์ ได้นำเงินกองทุนคุณพ่อซัลม็อง(เป่า) มาให้คุณพ่อดำรัส ลิมาลัย เจ้าอาวาส เพื่อจะได้นำเงินจำนวนนี้เข้าบัญชีธนาคาร สิ้นปีก็เอาดอกผลมาทำมิสซาอุทิศให้คุณพ่อซัลม็องและผู้มีพระคุณ 

วันที่ 28 กรกฎาคม ค.ศ.1989 ได้รับเงินอุดหนุนวัดในจาก ส.ส.วิโรจน์ ณ บางช้าง เป็นเงิน 13,300 บาท เงินจำนวนนี้นำมาสร้างสนามแบดมินตันและซื้อตู้น้ำเย็น 19 มกราคม ส่งเงินตู้รับบริจาค สมทบซับน้ำตาชาวใต้ที่ประสบอุทกภัยจากไต้ฝุ่นเกย์

วันที่ 6 มกราคม ค.ศ.1990 เริ่มสร้างกำแพงสุสานใหม่ หลังจากสร้างบ้านพักคนดูแลวัดแล้ว สร้างแฟลตบรรจุศพสำหรับคนยากจน 30 ช่อง

 

วันที่ 22 เมษายน คุณพ่อดำรัส  ลิมาลัย ย้ายไปเป็นอธิการบ้านเณรเล็ก ที่ราชบุรี 

 

วันที่ 1 พฤษภาคม คุณพ่อสุรินทร์ ชุนฟ้ง ได้รับแต่งตั้งให้มาเป็นเจ้าอาวาสวัดบางนกแขวก  ได้จัดทำแผนผังเปิดสุสานใหม่ ทำถนนรอบๆ บริเวณวัด ขออนุมัติจากพระสังฆราช ให้แยกสำนักงานเครดิตยูเนียนออกไปตั้งข้างนอก ซึ่งเป็นที่ของวัด ทำที่จัดสรรหลังเครดิตยูเนียน ถมดินสุสาน กับถมดินด้านนอกกำแพงวัด ทำสนามฟุตบอล ซื้อรถบัสใหญ่ สำหรับนักเรียนที่อยู่ห่างไกล ราดยางถนนเข้าวัด 2 สาย สร้างแฟลตบรรจุศพสำหรับคนยากจน 30 ช่อง  ด้านความศรัทธา ได้อบรมฟื้นฟูกลุ่มคริสตชน ส่งตัวแทนไปอบรมเข้มหลายครั้ง หาวิทยากรมาช่วยอบรมสมาชิกกลุ่มคริสตชนให้มีความศรัทธาและเข้มแข็ง ตั้งคณะเซอร์ร่า จัดอบรมคณะกรรมการสภาอภิบาลวัดทุกเดือน ติดต่อกัน 10 เดือน จัดอบรมสัตบุรุษ โดยพระสงฆ์คณะพระมหาไถ่ พร้อมทั้งจัดกิจกรรมเสริมความศรัทธา เช่นเดินรูปในวันศุกร์ สวดสายประคำก่อนมิสซา ฯลฯ 

 

วันที่ 8 กันยายน ค.ศ.1992 ฉลองครบบวช 25 ปี คุณพ่อสุรินทร์ ชุนฟ้ง  คุณพ่อชัยศักดิ์ ศรีทิพย์อาสน์ คุณพ่อวงศ์สวัสดิ์ แก้วเสนีย์ ที่วัดบางนกแขวก   วันที่ 1 พฤษภาคม ค.ศ.1992 คุณพ่อสุรินทร์ ชุนฟ้ง ย้ายไปเป็นเจ้าวัด วัดท่าม่วง คุณพ่อดำรัส ลิมาลัย กลับมาเป็นเจ้าอาวาสครั้งที่ 2  วันที่ 31 พฤษภาคม ค.ศ.1992 เลือกคณะกรรมการสภาอภิบาลวัด สมัยที่ 9    วันที่ 19 สิงหาคม ค.ศ.1992 ประชุมเตรียมบูรณะวัดที่แหลมผักเบี้ย มีพระสังฆราชมนัส จวบสมัย เป็นประธานในการประชุม กรรมการที่ดิน กรรมการการเงิน คุณพ่อเจ้าวัดท้องที่ เจ้าวัดดอนกระเบื้อง 

 

วันที่ 17 พฤศจิกายน ค.ศ.1992   เริ่มสำรวจเจาะพื้นดินรอบวัด เพื่อดูว่าจะต้องบูรณะอย่างไร

ปรับพื้นที่ตั้งแต่สะพานข้ามแม่น้ำแม่กลอง จนถึงหลังวัด เพื่อให้บริเวณพื้นที่เข้ากับสะพานและทำกำแพงสุสานด้านริมแม่น้ำใหม่ สร้างระฆังและหอระฆังใหม่ที่วัดในบางนกแขวก ช่วยคนกลับใจและยังสานต่อเรื่องกลุ่มคริสตชนให้เข้มแข็งคงที่

 

ปี ค.ศ.1993 คุณพ่อดำรัส ลิมาลัย  ย้ายไปเป็นเจ้าอาวาสวัดเพลง คุณพ่อประดิษฐ์ ว่องวารี ได้รับแต่งตั้งให้มาเป็นเจ้าอาวาสวัดบางนกแขวก 

 

คุณพ่อได้ปรับปรุงโรงเรียนดรุณานุเคราะห์เพื่อฉลอง 60 ปี  เชิญคุณพ่อไพโรจน์ พระสงฆ์คณะพระมหาไถ่มาทำมิสชั่น เป็นการอบรมฟื้นฟูจิตใจสัตบุรุษให้มั่นคงในความเชื่อ 

 

วันที่ 21 พฤศจิกายน ค.ศ.1993 มีพิธีแห่ศีลมหาสนิทระดับสังฆมณฑล เพื่อเตรียมตัวเข้าสู่ปี 2,000 โดยการร่วมถวายมหาบูชามิสซาในอาสนวิหาร และแห่ศีลมหาสนิทไปนมัสการ ณ เวทีกลางสนามฟุตบอล

 

วันที่ 9 มกราคม ค.ศ.1994 ได้มีการฉลองโรงเรียนดรุณานุเคราะห์ ครบ 60 ปี มีงานฉลองใหญ่โต โดยมีรัฐมนตรีช่วยว่าการกระทรวงศึกษามาเป็นประธาน ในวันที่ 10 มกราคม ได้มีพิธีทำบุญตักบาตรสำหรับนักเรียนและผู้ปกครองที่นับถือศาสนาพุทธ และมีพิธีสหบูชามิสซา โดยพระสังฆราชมนัส จวบสมัย เป็นประธาน ในภาคค่ำมีงานคืนสู่เหย้า และสังสรรค์ศิษย์เก่า ประมาณ 500 โต๊ะ

 

ในเดือนมิถุนายน ค.ศ.1994 ได้เริ่มปฏิสังขรณ์อาสนวิหาร โดยมีคุณพ่อประดิษฐ์ ว่องวารี เจ้าอาวาสเป็นผู้รับผิดชอบ  นายช่างสวัสดิ์ ท้าวติ เป็นที่ปรึกษา นายกฤษณะ ชูช่วย เป็นหัวหน้าฝ่ายช่างไฟฟ้า ช่างไม้ นายชุบ (ด้วง) เทียมมาลี เป็นหัวหน้าฝ่ายช่างปูน นายสุนทร ปานวรณ์ เป็นนายช่างตกแต่งศิลปะปูนตำ งานปฏิสังขรณ์ได้ดำเนินไปด้วยดี โดยได้รับเงินสนับสนุนจากสังฆมณฑล จากกรุงโรม และจากผู้มีจิตศรัทธา โอกาสฉลองวัดในวันที่ 3 กันยายน ค.ศ.1995 ได้มีการระดมทุนปฏิสังขรณ์วัด กองทุนละ 5,000 บาท ได้เงินประมาณเกือบ 4 ล้านบาท เพื่อการบูรณปฏิสังขรณ์อาสนวิหาร การบูรณะจะแล้วเสร็จประมาณ วันที่ 10 พฤศจิกายน ค.ศ.1996 เพื่อทันฉลองในวันที่ 24 พฤศจิกายน 1996 โอกาสฉลองพระคริสตกษัตริย์

 

ในวันที่ 1 มกราคม ค.ศ.1996 ได้มีพิธีเปิดปีศักดิ์สิทธิ์ของสังฆมณฑล เพื่อเตรียมฉลอง 100 ปีอาสนวิหาร ที่บริเวณหน้าถ้ำแม่พระเมืองลูร์ดของอาสนวิหาร ในโอกาสนี้มีการฉลอง 10 ปีแห่งการเป็นพระสังฆราชของพระสังฆราชมนัส จวบสมัย ด้วย

 

วันอาทิตย์ที่ 8 กันยายน ค.ศ.1996 เป็นวันฉลองอาสนวิหารประจำปี ได้ประกอบพิธีที่ศาลาบันเทิงศิลป์  ได้เสกรูปแม่พระดวงหทัยนิรมล เพื่อแห่ไปตามวัดต่างๆ โอกาสปีศักดิ์สิทธิ์ของสังฆมณฑล โดยมีวัดพุถ่องมารับไปเป็นวัดแรกและจะกลับมาสู่อาสนวิหารในวันที่ 17 พฤศจิกายน ค.ศ.1996 เพื่อเตรียมสมโภช 100 ปีของอาสนวิหาร ในวันอาทิตย์ที่ 24 พฤศจิกายน ค.ศ.1996 ซึ่งตรงกับวันฉลองพระคริสตราชา

 

จากหนังสือ อนุสรณ์ อาสนวิหารแม่พระบังเกิด บางนกแขวก (ฉบับสมโภช 100 ปี) .... 24 พฤศจิกายน ค.ศ.1996